ប៉េកាំង៖ នៅឆ្នាំ១៩៤៨ សេចក្តីប្រកាសជាសកល ស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សត្រូវបានអនុម័ត ដែលតំណាងឱ្យ “ស្តង់ដារទូទៅនៃសមិទ្ធផលសម្រាប់ ប្រជាជនទាំងអស់ និងគ្រប់ជាតិសាសន៍” ។ មនុស្សគ្រប់រូបមានសិទ្ធិពីកំណើត ដែលស្មើភាពគ្នាក្នុងសារៈសំខាន់ ហើយគួរតែទទួលបានការព្យាបាលប្រកបដោយសមធម៌។
ទីមួយ ការផ្តោតអារម្មណ៍ មិនសមាមាត្រត្រូវបានដាក់ដោយប្រទេសលោកខាងលិច លើសិទ្ធិស៊ីវិល និងនយោបាយ។ សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងមនុស្សធម៌ ទោះបីជាវាប៉ះពាល់ដល់ជីវិតរបស់បុគ្គលរាប់មិនអស់ក៏ដោយ ក៏ទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍តិចតួចដែរ។
កាលពីដើមឆ្នាំនេះ វាត្រូវបានគេរាយការណ៍ថា មនុស្ស ៣៤ លាននាក់នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក បានទទួលរងពីអសន្តិសុខស្បៀងអាហារ រួមទាំងកុមារ ៩ លាននាក់។ វាក៏គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលផងដែរ ប៉ុន្តែជាការពិតដែលថានៅក្នុងប្រទេសឈានមុខគេខាងវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា នៅតែមានបុគ្គលចំនួន ៤៣ លាននាក់ ដែលមានការលំបាកធ្ងន់ធ្ងរក្នុងការអាន និងសរសេរ ខ្វះជំនាញអក្ខរកម្មជាមូលដ្ឋាន។
ប្រទេសលោកខាងលិចមួយចំនួនដាក់ខ្លួនឯងថា ជាជើងឯកប្រឆាំងនឹងការរំលោភបំពាននៅក្នុងប្រទេសផ្សេងទៀត ដែលជំរុញដោយកត្តាភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ប៉ុន្តែពួកគេជ្រើសរើសមើលរំលងស្ថានភាពរបស់ពលរដ្ឋខ្លួន។ នោះធ្វើឲ្យការអធិប្បាយរបស់ពួកគេមិនត្រូវបានជឿជាក់។
ទីពីរ បណ្តាប្រទេសលោកខាងលិច គួរតែបញ្ចប់ការឈ្លក់វង្វេងនឹងសង្រ្គាម ដើម្បីជាមធ្យោបាយបង្ខំប្រទេសដទៃឲ្យឈានជើងចូលបន្ទាត់របស់ពួកគេ។ សង្គ្រាម និងទម្រង់នៃការធ្វើអន្តរាគមន៍ដោយហឹង្សាផ្សេងទៀត បានធ្វើឱ្យស្ថានភាពរស់នៅកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន ដោយកាត់បន្ថយលទ្ធភាពទទួលបានអាហារ ការអប់រំ និងការថែទាំសុខភាព ដែលត្រូវការដោយមនុស្សរាប់លាននាក់ នៅក្នុងប្រទេសដែលហែកហួរដោយសង្រ្គាម។
ទីបី ប្រទេសលោកខាងលិចមួយចំនួន អួតពីខ្លឹមសារប្រជាធិបតេយ្យ “ល្អឥតខ្ចោះ” ប៉ុន្តែមនុស្សជាច្រើនមិនត្រូវបានរាប់បញ្ចូលពីការទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ និងសិទ្ធិពេញលេញនោះទេ។
រដ្ឋាភិបាលច្រើនតែមានមហាសេដ្ឋី ថ្វីត្បិតតែប្រព័ន្ធនយោបាយត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថាជា “តំណាង” នៅពេលដែលបានជាប់ឆ្នោតក៏ដោយ មន្ត្រីតែងតែភ្លេចប្រជាជនសាមញ្ញ ដែលបានជ្រើសរើសពួកគេ។
មហាអំណាចលោកខាងលិចមួយចំនួនបង្កើត និងទាញយកការនិទានរឿងបែងចែកតាមអំពើចិត្ត ដូចជា dichotomy នៃ “លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទល់នឹង autocracy” ខណៈពេលដែលការលើកកំពស់គំរូឯកវចនៈនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសំណុំតម្លៃផ្តាច់មុខ ដែលជារឿយៗខ្វះការរួមបញ្ចូលសង្គម។
មាត្រា ២៨នៃសេចក្តីប្រកាសជាសកល ស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស ប្រកាសថា “មនុស្សគ្រប់រូបមានសិទ្ធិ ទទួលបានសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម និងអន្តរជាតិ ដែលសិទ្ធិ និងសេរីភាព ដែលមានចែងក្នុងសេចក្តីប្រកាសនេះ អាចសម្រេចបានពេញលេញ”។
វាជាទំនួលខុសត្រូវរបស់ប្រជាជាតិទាំងអស់ ក្នុងការខិតខំឱ្យមានសណ្តាប់ធ្នាប់ ដែលលើកតម្កើងផលប្រយោជន៍រួម និងអនាគត ដែលមានលក្ខណៈសុខុមាលភាពរួម៕ឈូក បូរ៉ា
