បរទេស៖ នេះជារឿងទី៥ ក្នុងចំណោមរឿង ១០ ដែលពិនិត្យមើលបញ្ហា ដែលមេដឹកនាំចិនជួបប្រទះ នៅពេលដែលពួកគេជួបជុំគ្នា នៅក្នុង «សម័យប្រជុំ២» នៃសមាជប្រជាជនជាតិ និងសន្និសីទ ពិគ្រោះយោបល់នយោបាយប្រជាជនចិន នៅសប្តាហ៍នេះ។ រឿងនេះក្រឡេកមើលទៅ លើការធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង នៃចំណងមិត្តភាពអាមេរិក – ចិន និងកន្លែងដែលអាចនាំឱ្យមាន។
យោងតាមការចុះផ្សាយ របស់សារព័ត៌មាន South China Morning Post នៅថ្ងៃទី២១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ បានឱ្យដឹងថា នៅពេលឥស្សរជនចិនរាប់ពាន់នាក់ សម្រុកទៅទីក្រុងប៉េកាំង សម្រាប់ការប្រជុំសភាជាតិ ដែលត្រូវបានពន្យារពេល ហើយដែលត្រូវបានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃសុក្រ ពួកគេនឹងប្រឈមមុខ នឹងការជជែកជាថ្មី អំពីទំនាក់ទំនង ជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ជាពិសេសតើជម្លោះប្រដាប់អាវុធ រវាងមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទាំងពីរ អាចត្រូវបានគេ ជៀសវាងបានដែរទេ?
សំណួរមិនមែនជារឿងថ្មីនោះទេ ប៉ុន្តែវាបានកើតឡើងជាបន្ទាន់ នៅពេលដែលវិសោធនកម្ម បានកើនឡើង រវាងរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និង រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំង ចំពេលមានជំងឺរាតត្បាត Covid-19 ដែលបង្ហាញពីការបង្ក្រាបជំងឺ ដែលកំពុងកើនឡើង នៅក្នុងលំដាប់ពិភពលោកបច្ចុប្បន្ន។
សាស្រ្តាចារ្យ នៅសាកលវិទ្យាល័យ Harvard លោក ហ្គ្រាហាម អាលីសុន បានលើកឡើងនូវសំណួរ នៅក្នុងសៀវភៅឆ្នាំ ២០១៧ ដែលមានចំណងជើងថា Destined for War ឬ ទិសដៅសម្រាប់សង្គ្រាម៖ តើអាមេរិកនិងចិន អាចគេចពីអន្ទាក់របស់ Thucydides (គំនិតដែលថា នៅពេលដែលមហាអំណាចមួយកំពុង បង្កើនការគំរាមកំហែង ដល់ជៀសមិនផុត ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរអំណាច ជាលទ្ធផលនៅក្នុងសង្គ្រាម។) បានទេ? ឯកសារយោងសំដៅ ទៅលើប្រវត្ដិវិទូក្រិកកាលពី ២៥០០ ឆ្នាំមុន ។
ខណៈដែលអ្នកសង្កេតការណ៍ ជាទូទៅយល់ស្របថា សង្គ្រាមគ្រប់បែបយ៉ាង រវាងប្រទេសដែលមាន អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ គឺមិនអាចអនុវត្តបានទេ វាអាចមានហានិភ័យ សម្រាប់ជម្លោះយោធា ដែលមានកំណត់តែប៉ុណ្ណោះ
ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ីជីនពីង បានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ផ្ទាល់ខ្លួន ចំពោះគំនិត អន្ទាក់ Thucydides ដែលលោក អាល់លីសុន បានដាក់បញ្ចូល ក្នុងអត្ថបទកាសែតឆ្នាំ ២០១២ ដោយសំអាងលើ យ៉ាងហោចណាស់ឱកាស៣លើក ក្នុងនោះ មានទាំងពិធីស្បថ ចូលកាន់តំណែង ប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ កាលពី ៣ ឆ្នាំមុន។
ថ្លែងនៅក្នុងវេទិកា សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក នៅទីក្រុងដាវ៉ូស កាលពីខែមករា ឆ្នាំ ២០១៧ លោកស៊ីបាន មានប្រសាសន៍ថា អន្ទាក់ Thucydides“ អាចត្រូវបានជៀសវាងបាន ដរាបណាយើងរក្សា ការប្រាស្រ័យទាក់ទង និងការរាប់អានគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយភាពស្មោះត្រង់” ។ ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីពេលនោះ រោគរាតត្បាត Covid-19 ដែលបានបំផ្លិចបំផ្លាញ គឺបានជំរុញ ឱ្យទំនាក់ទំនងអាមេរិក – ចិន មានភាពទន់ខ្សោយយ៉ាងខ្លាំង រហូតដល់ការប្រឈមមុខដាក់គ្នា ដែលជាលទ្ធផល នៃការមិនទុកចិត្ត និងការយល់ច្រឡំផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រ។ នេះបើតាមការលើកឡើង របស់លោក វ៉ាង ជីស៊ី ដែលជាប្រធានវិទ្យាស្ថានសិក្សា និងយុទ្ធសាស្ត្រអន្តរជាតិ នៃសាកលវិទ្យាល័យប៉េកាំង។
លោកវ៉ាង បាននិយាយនៅក្នុងសុន្ទរកថា មួយកាលពីចុងខែមីនាថា “ប្រទេសចិននិងសហរដ្ឋអាមេរិក កំពុងផ្លាស់ប្តូរ ពីការប្រកួតប្រជែងគ្នា ទៅជាការប្រឈមមុខគ្នាពេញទំហឹង ដោយមានចន្លោះតិចតួច សម្រាប់ការសម្របសម្រួល និងការធ្វើសមាហរណកម្ម” ។ យើងមិនអាចច្រានចោល លទ្ធភាពដែលថា អំណាចទាំងពីរ អាចធ្លាក់ចូលក្នុងអន្ទាក់ Thucydides នោះទេ»។
ទាំងនោះហាក់ដូចជា សង្ខេបសំឡេងនៃទំនាក់ទំនងថ្មីៗ ពីខាងសហរដ្ឋអាមេរិក។ លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានប្តេជ្ញាថា នឹងចាត់វិធានការអ្វី ដែលចាំបាច់ដើម្បីស្វែងរកសំណង និងធ្វើឱ្យចិន ទទួលខុសត្រូវចំពោះជំងឺ Covid-19 ដែលត្រូវបានគេរកឃើញដំបូង នៅក្នុងទីក្រុង វូហាន កាលពីចុងឆ្នាំមុន។ ជំនួយការកំពូលរបស់គាត់ ជាពិសេស រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស លោក Mike Pompeo និងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ លោក Mark Esper ត្រូវបានគេរិះគន់យ៉ាងខ្លាំង។
ក្នុងសន្និសីទ សន្តិសុខទីក្រុងមុយនិច ប្រទេស Bavaria កាលពីខែកុម្ភៈ លោក Esper បានពិពណ៌នាប្រទេសចិនថា ជាការគំរាមកំហែងមួយ ដែលកំពុងកើនឡើង ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោក ហើយបានជំរុញ ឱ្យប្រទេសនានា ឈរជើងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងការត្រៀមសម្រាប់“ ជម្លោះដ៏ខ្លាំងក្លា ប្រឆាំងនឹងប្រទេសចិន” ។
អាជ្ញាធរចិនដីគោក មានភាពស្ទាក់ស្ទើរ ក្នុងការនិយាយ អំពីប្រធានបទការទូតដ៏រសើប ក្នុងអំឡុងពេល នៃការប្រជុំប្រចាំឆ្នាំ នៃសភាប្រជាជនជាតិ និងសន្និសីទ ពិគ្រោះយោបល់នយោបាយប្រជាជនចិន ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា“ សម័យប្រជុំពីរ” ។
កង្វល់ក្នុងស្រុក ជាពិសេសការកើនឡើង នៃចលាចលសេដ្ឋកិច្ចសង្គម ដោយសារជំងឺរាតត្បាត នឹងមិនមានភាពលេចធ្លោ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរយៈពេល មួយសប្តាហ៍នោះទេ នៅពេលដែលប្រទេសនេះ ប្រឈមនឹងការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ច យ៉ាងជ្រៅបំផុត ក្នុងទសវត្សជាច្រើន ភាពគ្មានការងារធ្វើ និងការផលិត ដែលអាចកើតមានចេញពីប្រទេសចិន។
លោក Gu Su ជាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ នៅសាកលវិទ្យាល័យណានជីង បាននិយាយថា ទោះយ៉ាងណា ការធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង នៅក្នុងទំនាក់ទំនង ជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែថ្មីៗនេះ និងផលវិបាក ដែលអាចកើតមានត្រូវបានរំពឹងថា នឹងមានអ្នកចូលរួមជាង ៥.០០០ នាក់នៅក្នុងវគ្គសិក្សាទាំងពីរនេះ។
លោកបន្តថា ដោយពិចារណា លើភាពតានតឹងដ៏ក្តៅគគុក ជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក លើបញ្ហាជំងឺ Covid-19 និងការត្រួតពិនិត្យលទ្ធផល នៃមហិច្ឆតាពិភពលោករបស់ចិន ដែលបានផ្តល់ ផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដល់សេដ្ឋកិច្ច ជាពិសេសនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន និងបានធ្វើឱ្យ ប្រទេសឯកាកាន់តែខ្លាំង វាអាចពិបាក ក្នុងការបង្ក្រាប ទៅលើការពិភាក្សាបែបនេះ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ដោយទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ ពីសាធារណជនលើប្រធានបទ ដែលមានភាពចម្រូងចម្រាសទាំងនេះ លោកស៊ី និងមេដឹកនាំកំពូលដទៃទៀត អាចត្រូវថ្លឹងថ្លែងដោយផ្ទាល់ និងកំណត់សំឡេង សម្រាប់ការជជែកពិភាក្សាថ្នាក់ជាតិ ជាពិសេសលើអនាគត នៃទំនាក់ទំនងចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក Zhu Feng អ្នកជំនាញ កិច្ចការអន្តរជាតិ នៃសាកលវិទ្យាល័យណានជីង បាននិយាយថា ប៉ុន្តែវាមិនប្រាកដប្រជាទេ ដែលរំពឹងថា នឹងមានការសម្រេចចិត្ត លើគោលនយោបាយការទូតជាសំខាន់ ព្រោះថា សម័យប្រជុំវគ្គទាំងពីរ មិនត្រូវបានគេដឹងថា ជាការពិភាក្សាគោលនយោបាយ ការបរទេសច្រើនទេ៕ ប្រែសម្រួលៈ ណៃ តុលា
