សេចក្តីពន្យល់បែបភូមិសាស្រ្តនយោបាយ៖ យោងតាមប្រភពពីបរទេស នៃប្លុកមួយ ដែលនិយាយពីកិច្ចការសកល បានផ្សាយកាលពីថ្ងៃ១៤ មិថុនា ២០២០ កន្លងទៅបានអោយដឹងថា មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ប្រទេសមហាអំណាច ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក រក្សាឋានៈរបស់ខ្លួន ដោយព្យាយាមទុកអោយគូប្រជែង ដែលមានសក្តានុពលទាំងអស់ នៅក្នុងកម្រិតខ្សោយ។ នេះគឺជាតារាងបង្ហាញ ពីរបៀបដែលសហរដ្ឋអាមេរិក ចង់ឱ្យពិភពលោក នៅក្នុងស្ថានភាពដូចខាងក្រោម៖
នៅពេលគូប្រជែងមួយមានកម្លាំងខ្លាំងបន្តិច វានឹងត្រូវវាយប្រហារដោយគ្មានមេត្តា។ ឧទាហរណ៍នៅឆ្នាំ ២០១២ GDP របស់រុស្ស៊ីបានកើនឡើង ១០០០% ក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍។ ភ្លាមៗនោះអាមេរិកបានបង្កើតបញ្ហានៅអ៊ុយក្រែន ដោយទម្លាក់ថ្លៃប្រេង វាយលុក Ruble និងបំផ្លាញតម្លៃពាក់កណ្តាល ហើយបានដាក់ទណ្ឌកម្មលើរុស្ស៊ីតាំងពីពេលនោះមក។ ហើយតាមរយៈការព្យាយាមបង្កើតការទាស់ទែងគ្នារវាងរុស្ស៊ីនិងអាឡឺម៉ង់ សហរដ្ឋអាមេរិកប្រើព្រួយមួយបាញ់បានចាបពីរ ធ្វើឱ្យដៃគូប្រកួតប្រជែងពីរចុះខ្សោយក្នុងពេលតែមួយ។ (ដូចជាជម្លោះរវាងចិននិងឥណ្ឌានឹងក្លាយជាសុបិនដ៏អស្ចារ្យរបស់អាមេរិក)
នៅទសវត្សឆ្នាំ ១៩៨០ ជប៉ុនបានរងការវាយប្រហារយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ បន្ទាប់ពីរថយន្តនិងគ្រឿងអេឡិចត្រូនិច (semiconductor) ជប៉ុនចាប់ផ្តើមប្រជែងជាមួយអាមេរិក។ រាល់ការឃោសនាដែលបានប្រើប្រឆាំងនឹងប្រទេសចិនកាលនោះ ឥឡូវនេះបែជាត្រូវបានប្រើប្រឆាំងនឹងប្រទេសជប៉ុនវិញ។ លទ្ធផល ? Plaza Accord ដែលបានសម្លាប់វិស័យអេឡិចត្រូនិកជប៉ុន បានបង្ខំឱ្យប្រាក់យ៉េនមានតម្លៃទ្វេដងជាហេតុធ្វើឱ្យក្រុមហ៊ុនផលិតរថយន្តជប៉ុនបានផ្លាស់ប្តូរផលិតកម្មទៅអាមេរិកហើយជាមូលដ្ឋានបង្ខំឱ្យជប៉ុនធ្វើអត្តឃាតតែម្តង។ ប្រទេសជប៉ុនមិនដែលងើបឡើងវិញបានទេ
នេះជាមូលហេតុដែលមេដឹកនាំចិនតែងតែនិយាយថា «លាក់បាំងកម្លាំង រង់ចាំឪកាស» ប៉ុន្តែនៅពេលក្រុមហ៊ុន ZTE បានប្រកាសប្រពន្ធ័ 5G លើកដំបូងរបស់ពិភពលោក កាលពីខែកុម្ភៈឆ្នាំ ២០១៨ សហរដ្ឋអាមេរិកបានដាក់ទណ្ឌកម្មលើក្រុមហ៊ុន ZTE ក្នុងរយៈពេលពីរខែ ហើយបានបង្ខំឲ្យក្រុមហ៊ុនបង់ប្រាក់ពិន័យជាច្រើននិងត្រូវតែទទួលយកអ្នកត្រួតពិនិត្យជនជាតិអាមេរិក។ ការវាយប្រហារស្រដៀងគ្នាលើក្រុមហ៊ុន Huawei ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាខ្ពស់របស់ចិនរាប់សិបផ្សេងទៀតដែលទទួលបានជោគជ័យនៅលើប្រទេសចិនទាំងមូលបាននឹងកំពុងបន្តតាំងពីឆ្នាំ២០១៧ ។ ហេតុអ្វី? ប្រទេសចិនសព្វថ្ងៃមានការរីកចម្រើនខ្លាំងអនេក៖
នៅក្នុងអំណាចទិញ ប្រទេសចិនបានវ៉ាដាច់អាមេរិកក្នុងឆ្នាំ ២០១៤។ នៅឆ្នាំ ២០៣០ ប្រទេសចិននឹងក្លាយជាប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេដោយផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប GDP។
ឥណ្ឌាត្រូវជ្រើសរើសដោយរបៀបណានិងរីកចម្រើនដូចម្តេច?
នៅក្នុងសង្គ្រាមប្រឆាំងចិន សហរដ្ឋអាមេរិកបានជ្រើសរើសឥណ្ឌាធ្វើជាកូនអុកដ៏ធំមួយដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិកដូចជាជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ហ្វីលីពីន ថៃ ម៉ាឡេស៊ីបានបង្ហាញថាពួកគេមិនចង់ក្លាយជាផ្នែកមួយនៃ WW3 ទេ។ ដើម្បីផ្តល់កិត្តិយសដល់សហរដ្ឋអាមេរិកពួកគេបានគ្រោងនឹងជ្រើសរើសប្រទេសឥណ្ឌាអស់រយៈពេលជាយូរមកហើយ។ សូមពន្យល់នៅលើនេះបន្ថែមទៀត …
ដំបូងគេត្រូវយល់ពីការចរចា Faustian ដែលឥណ្ឌាបានធ្វើជាមួយអាមេរិក។ អាមេរិកបានបើកទីផ្សារការងាររបស់ខ្លួនសម្រាប់ប្រជាជនឥណ្ឌាហើយឥណ្ឌាបានបើកសេដ្ឋកិច្ចទាំងមូលរបស់ខ្លួនសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក! ហើយសហរដ្ឋអាមេរិកឈ្នះទាំងសងខាងនៃកិច្ចព្រមព្រៀង។ ទទួលបានកម្មករពីប្រទេសឥណ្ឌា ដោយទទួលបានរបស់ពីរ: ១, ការចូលទៅកាន់អតិថិជន ១,៣ពាន់លាននាក់និង ២, រដ្ឋអាយ៉ងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។
ប្រជាធិបតេយ្យនិងទីផ្សារសេរីគឺជាពាក្យស្លោកឃោសនា។ ហេតុអ្វីបានជាអាមេរិកមិនព្យាយាមផ្សព្វផ្សាយប្រជាធិបតេយ្យនៅអារ៉ាប់ប៊ីសាអូឌីត? ទេ វានឹងមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ – តើមានអ្វីកើតឡើងប្រសិនបើអ្នកដែលមានប្រជាជនអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតស្រលាញ់បោះឆ្នោតអោយ បោះបង់មូលដ្ឋានយោធាអាមេរិក ហើយចាប់ផ្តើមលក់ប្រេងនៅលុយយន់ ? នោះជាចុងបញ្ចប់នៃអនុត្តរភាពពិភពលោករបស់សហរដ្ឋអាមេរិកហើយ។
ហើយ «ទីផ្សារសេរី» គឺអស្ចារ្យណាស់រហូតដល់ប្រទេសចិនចាប់ផ្តើមឈ្នះ។ ឥឡូវអាមេរិកចូលចិត្តការគាំពារនិយមនិងស្អប់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្កើត! នៅពេលដែលក្រុមហ៊ុន Walmart ទិញ FlipKart – ការចាប់ផ្តើមអាជីវកម្មតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក របស់ឥណ្ឌាទទួលបានជោគជ័យដែលត្រូវបានលើកទឹកចិត្តថាជាទីផ្សារសេរី។ ប៉ុន្តែតើអ្នកគិតថាអាមេរិកអាចនឹងអនុញ្ញាតឱ្យ FlipKart ទិញក្រុមហ៊ុន Walmart បានទេ? ជាការពិត មិនមែនទេ។
នាយកប្រតិបត្តិឥណ្ឌានៅអាមេរិកនឹងមិនអាចវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសឥណ្ឌាវិញទេ ហើយចាប់ផ្តើមសាជីវកម្មប្រកួតប្រជែង។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានធ្វើឱ្យប្រាកដថាខ្លួនមានការគ្រប់គ្រងគ្រប់គ្រាន់លើធនាគារឥណ្ឌានិងរចនាសម្ព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុផ្សេងទៀតដើម្បីធានាថានឹងមិនមានថវិកាណាមួយសម្រាប់កំណែរបស់ Intel, Microsoft, Cisco, Google, Facebook, Amazon ។ ល។
ភាពជោគជ័យខុសគ្នាទាំងស្រុងសម្រាប់ចិននិងឥណ្ឌា
ប្រៀបធៀបឥណ្ឌានិងចិនដែលប្រកួតជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ទីផ្សារពិភពលោកលើគ្រប់វិស័យបច្ចេកវិទ្យាពាណិជ្ជកម្មហិរញ្ញវត្ថុ។ល។ មានក្រុមហ៊ុនឥណ្ឌាចំនួន ៧ នៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះ Global Fortune 500 ។ ហើយមានក្រុមហ៊ុនចិនដីគោកចំនួន ១២០ នៅក្នុងបញ្ជីនោះ! ឥណ្ឌា – ៧; ចិន – ១២០ ។
ចិនបានយកឈ្នះឥណ្ឌាក្នុងរាល់គ្រប់ជំហ៊ាន – ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបក្នុងម្នាក់ (៥គុណ) ប៉ាតង់អន្តរជាតិ (២៨គុណ) ទុនបំរុងប្តូរប្រាក់បរទេស (៦គុណ) ទិន្នផលផលិតកម្ម (១គុណ) ពាណិជ្ជកម្មបរទេស (៦គុណ) ទ្រព្យសម្បត្តិមធ្យមរបស់មនុស្សពេញវ័យ (១៣គុណ) ។ ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ អាយុកាលរស់បានរបស់ពលរដ្ឋ ការថែទាំសុខភាពនិងផ្សេងៗទៀត។
សូមចងចាំថាក្នុងឆ្នាំ ១៩៩១ ឥណ្ឌានិងចិនស្ថិតនៅក្នុងកម្រិតដូចគ្នាគ្រប់ជំហ៊ានទាំងអស់។
តើមានអ្វីផ្លាស់ប្តូរ? ជាការប្រសើរឥណ្ឌានិងចិនទាំងពីរបានបើកចំហដល់ពិភពលោក ប៉ុន្តែតាមវិធីផ្សេងគ្នា។ ចិនបានការពារអធិបតេយ្យខ្លួន ខណៈឥណ្ឌាបានទទួលយក “កំណែទម្រង់” ទាំងងងឹតងងល់។ ឥលូវនេះវាទំនងជាថាឥណ្ឌានឹងប្រែទៅជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដូចប្រទេសជាច្រើនផ្សេងទៀតដូចជាប្រេស៊ីល ម៉ិកស៊ិកជាដើមដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តតោកយ៉ាកនិងអន់ថយ។
ដើម្បីគ្រប់គ្រងប្រទេសបានទាំងស្រុងអ្នកត្រូវគ្រប់គ្រងស្ថាប័នឬវិស័យបឋមចំនួន៨ រួមមាន៖ ហិរញ្ញវត្ថុ ជំនួញ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ បច្ចេកវិទ្យា អ្នកនយោបាយ យោធា កសិកម្មនិងធនធានធម្មជាតិ។
អ្នកអាចក្រឡេកមើលទៅឥណ្ឌាហើយឃើញយ៉ាងច្បាស់នូវឥទ្ធិពលទាំងស្រុងរបស់អាមេរិកនៅក្នុងវិស័យទាំងអស់នេះ។ មើលលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឥណ្ឌាទាំងអស់និងមើលព័ត៌មានលើបណ្តាញសង្គម គឺច្បាស់ណាស់ថាប្រជាជនឥណ្ឌាត្រូវបានគេលាងខួរទាំងស្រុងអោយស្អប់ចិន។
រាល់សម្ព័ន្ធមិត្តគឺអាចរំលាយបាន
អ្វីដែលប្រជាជនឥណ្ឌាភ្លេចគឺថាតើសហរដ្ឋអាមេរិកអាចប្តូរវេនគ្នាទៅវិញទៅមកបានយ៉ាងដូចម្តេចដោយបង្វែរសម្ព័ន្ធមិត្តទៅជាសត្រូវឬមធ្យោបាយផ្សេងទៀត។ នេះគឺជាភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដែលយើងមិនអាចត្រឹមយល់បានតាមការគិតដោយប្រើតែអារម្មណ៍បាននោះទេ ។ ចូរមើលឧទាហរណ៍ខ្លះ៖
១៩៤៧-១៩៩២៖ អាមេរិកបានគាំទ្រប៉ាគីស្ថានហើយតែងតែប្រឆាំងឥណ្ឌា។ ក្រុមជីហាដទាំងអស់នៅកាស្មៀរត្រូវបានផ្គត់ផ្គង់ អាវុធរបស់អាមេរិកនៅទសវត្សឆ្នាំ ១៩៨០ ។ មែនហើយ ប៊ីនឡាដិនក៏ជា BFF (Best Friend Forever) របស់អាមេរិចដែរ។ បន្ទាប់ពីការដួលរលំនៃសហភាពសូវៀត សហរដ្ឋអាមេរិកបានបោះចោលប៉ាគីស្ថាននិងអាហ្វហ្គានីស្ថានយ៉ាងរហ័សផងដែរ។
ឆ្នាំ ១៩៧២៖ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងសហភាពសូវៀត សហរដ្ឋអាមេរិកបានចាប់យកចិនក្នុងឆ្នាំ ១៩៧២។ សេចក្តីស្រឡាញ់នោះមានរយៈពេលប្រហែល ៤០ ឆ្នាំនៅពេលដែលលោកអូបាម៉ាបានប្រកាសការបែឆ្ពោះមករកអាស៊ី «Pivot to Asia» ដើម្បីទប់ចិន។
សង្គ្រាមលោកលើកទី២៖ អាមេរិកបានចាប់ដៃគូជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ីក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី ២ ដើម្បីកម្ចាត់ហ៊ីត្លែរ។ ស្តាលីនគឺជា BFF របស់អាមេរិក។ ប្រទេសរុស្ស៊ីបានបំផ្លាញយោធាណាហ្សីចំនួន ៧០%។ ទោះយ៉ាងណាក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមលោកលើកទី ២ ឧត្តមសេនីយ៍នៅសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអង់គ្លេសពិចារណាទម្លាក់គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរទៅលើប្រទេសរុស្ស៊ី! (កំចាត់សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អ្នកហើយកាន់កាប់ពិភពលោក!)
ហ៊ីត្លែរនិងណាស៊ីស៖ ការចងក្រងគ្នារបស់ ហ៊ីត្លែរនិងណាស៊ីបានទទួលមូលនិធិពី Wall Street និង Rockefeller មុនសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ។ បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមលោកលើកទី ២ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រណាស៊ីកំពូល ៗ ទាំងអស់ត្រូវបានគេនាំទៅសហរដ្ឋអាមេរិកក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់ទីភ្នាក់ងារ CIA ដែលមានចំណងជើងថា“ Operation Paperclip” ។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រណាស៊ីទទួលបានការងារកំពូលនៅណាសា! ហើយពួកណាហ្ស៊ីនៅទូទាំងទ្វីបអឺរ៉ុបត្រូវបានសហរដ្ឋអាមេរិកជ្រើសរើសដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងសហភាពសូវៀត! ពិតមែនហើយ រឿងនេះវាធ្វើអោយយើងវិលក្បុងតែម្តង ។
សាដាមហ៊ូសេន៖ នៅទសវត្ស ១៩៧០ និង ១៩៨០ សាដាមហ៊ូសេនជាមិត្តនិងជាកូនអុករបស់អាមេរិកដើម្បីវាយប្រហារអ៊ីរ៉ង់។ បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមដ៏ឃោរឃៅអស់រយៈពេល ១០ ឆ្នាំតម្លៃរបស់សាដាមសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកក៍បានផុតរលត់ហើយដែរ។
ប្រទេសស៊ីរីឆ្នាំ ២០១១-២០២០៖ អាល់កៃដា ISIS និងពួកឃឺដដែលប្រដាប់ដោយអាមេរិកបានវាយលុកលោកអាសាដ។ អ្វីក៏ដោយដែលត្រូវការដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។ មិនមានសីលធម៌ទេ។ នៅពេលដែលរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិក Pompeo បានអួតថា «យើងបានលួច បន្លំ យើងកុហក»។
បញ្ជីនៃគ្រោងការណ៍ម៉ាចូអាវេលីន Machiavellian schemes បន្តមកទៀត។ ប្រសិនបើឥណ្ឌាគិតថាមិត្តប្រុសអាមេរិកនឹងរៀបការជាមួយនាងហើយរស់នៅប្រកបដោយសុភមង្គលជារៀងរហូតនោះប្រជាជនឥណ្ឌាល្ងង់ពេកហើយមិនយល់ពីភូមិសាស្ត្រនយោបាយទាល់តែសោះ។
សេចក្តីសន្និដ្ឋាន
ទេ ចិនមិនអាចជាសត្រូវរបស់ឥណ្ឌានោះទេ
អស់រយៈពេល ២០០០ឆ្នាំ សេដ្ឋកិច្ចធំបំផុតទាំង ២ នៅលើពិភពលោកគឺចិននិងឥណ្ឌា។ ទាយមើលតើ
សង្គ្រាមប៉ុន្មានដែលពួកគេបានប្រយុទ្ធរហូតដល់ទសវត្សឆ្នាំ ១៩៥០? គឺ សូន្យ !
ឥណ្ឌាដែលឆ្លាតនោះនឹងនៅតែជាមិត្តអាមេរិក ទន្ទឹមនឹងនេះជួយជំរុញចិនធ្វើឱ្យមានសន្តិភាពជាមួយប៉ាគីស្ថាន។ នោះនឹងជាភាពប៉ិនប្រសប់ដែលសមនឹងរង្វាន់ណូបែលដែលពោរពេញដោយទេពកោសល្យបំផុត។ បង្អាក់ទំនាស់តាមព្រំដែនរយៈពេលពីរបីឆ្នាំ ហើយផ្តោតលើកំណើនពាណិជ្ជកម្មនិងសន្តិភាព។ មិនត្រូវបណ្តោយអោយខ្លួន ក្លាយជាជនរងគ្រោះនៃ គោលនយោបាយ បំបែកបំបាក់ដើម្បីគ្រប់គ្រង នោះទេ។
ស្រមៃមើល បើឥណ្ឌាអាចទទួលបានប្រេងនិងឧស្ម័នថោកពីអាស៊ីកណ្តាលដែលដឹកជញ្ជូនឆ្លងកាត់ប៉ាគីស្ថាន – នោះនឹងដោះស្រាយបញ្ហាថាមពលនាពេលអនាគតរបស់ឥណ្ឌាបាន។ លើកទឹកចិត្តចិនឱ្យផ្លាស់ប្តូរផលិតកម្មរបស់ខ្លួនទៅឥណ្ឌា។ មានវិស័យជាច្រើនដែលឥណ្ឌានិងចិនអាចសហការហើយក៏ប្រកួតប្រជែងគ្នាតាមរបៀបរឺមធ្យោបាយដែលប្រសើរផងដែរ។
ក្នុងការព្រមានចុងក្រោយ ប្រទេសឥណ្ឌាមិនគួរក្លាយជាកូនអុកនៃសង្គ្រាមដ៏មហន្តរាយដែលនឹងសម្លាប់ “សតវត្សរ៍អាស៊ី” តាំងពីខ្លួននៅក្មេងនោះទេ៕
ដោយ៖ លីអូ