ជានិច្ចកាល អាមេរិកតែងតែអួតអាងថាខ្លួនជា “អ្នកគាំពារសិទ្ធិមនុស្ស” ដែលបានជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសដទៃដោយយកបញ្ហាប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សជាដើមធ្វើជាលេស ហើយលេងកលល្បិចនយោបាយនិងបង្កបង្កើតការបដិបក្ខគ្នានៅលើពិភពលោកទាំងមូល។ ពេលថ្មីៗខាងមុខនេះ អាមេរិកនឹងចាប់ផ្តើមការសម្តែងឆាកល្ខោនមួយលើកទៀត ។
ពីថ្ងៃទី៩ ដល់១០ ខែធ្នូ អ្វីដែលហៅថាកិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីប្រជាធិបតេយ្យដែលផ្តួចផ្តើមរៀបចំដោយអាមេរិកនឹងបើកធ្វើតាមប្រព័ន្ធវីដេអូ ពាក្យស្លោករបស់កិច្ចប្រជុំលើកនេះ គឺ “ប្រឆាំងកិត្យានុភាពនិយម ប្រឆាំងអំពើពុករលួយនិងជំរុញការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ” ។
ពេលមុននឹងបើកធ្វើកិច្ចប្រជុំ អ្នកផងទាំងពួងបានរកឃើញបញ្ហាដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយ គឺអាមេរិកមិនបានអញ្ជើញចិននិងរុស្ស៊ីទៅចូលរួម ប៉ុន្តែបែរជាបានអញ្ជើញចិនតៃវ៉ាន់ ។ អាមេរិកធ្លាប់ប្រកាសជាសាធារណៈជាច្រើនលើកថា មិនគាំទ្រឱ្យតៃវ៉ាន់ឯករាជ្យ ដោយឡែក ខណៈពេលបើកកិច្ចប្រជុំតាមប្រព័ន្ធវីដេអូរវាងប្រមុខរដ្ឋចិននិងអាមេរិកនៅខែនេះ អាមេរិកក៏បានគូសបញ្ជាក់ម្តងទៀតពីគោលការណ៍ “ប្រទេសចិនមួយ” និងការកំណត់ក្នុងសេចក្តីប្រកាសរួម៣ច្បាប់រវាងចិននិងអាមេរិក អ៊ីចឹង អាមេរិកអញ្ជើញចិនតៃវ៉ាន់ចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលលើកនេះព្រមទាំងផ្តល់វេទិកាដល់កម្លាំងចង់ឱយតៃវ៉ាន់ឯករាជ្យ តើអាមេរិករៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលលើកនេះក្នុងគោលបំណងពិតប្រាកដយ៉ាងណា ?
ទាក់ទិននឹងរឿងនេះ លោក Zhao Lijian អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន បានឆ្លើយតបយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ថា ប្រទេសចិនប្រឆាំងយ៉ាងដាច់ខាតចំពោះអាមេរិក ដែលបានអញ្ជើញអាជ្ញាធរតៃវ៉ាន់ចូលរួមអ្វីដែលហៅថា “កិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីប្រជាធិបតេយ្យ” ។ នៅលើពិភពលោក មានប្រទេសចិនតែមួយ រដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនជារដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់តែមួយគត់របស់ប្រទេសចិន តៃវ៉ាន់ជាចំណែកមួយរបស់ប្រទេសចិនដែលមិនអាចកាត់ផ្តាច់បាន គោលការណ៍ប្រទេសចិនមួយ ជាក្រមមូលដ្ឋាននៃទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិដែលត្រូវសហគមន៍អន្តរជាតិទទួលស្គាល់ជាទូទៅ ។ ក្រៅពីជាចំណែកមួយរបស់ប្រទេសចិន តៃវ៉ាន់គ្មានឋានៈផ្សេងទៀតក្នុងច្បាប់អន្តរជាតិនោះឡើយ ។
ទាក់ទិននឹងអ្វីដែលហៅថា “កិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីប្រជាធិបេត្យ” ដែលអាមេរិកជិតនឹងរៀបចំធ្វើនោះ លោកស្រី Zakharova អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសរុស្ស៊ីបានឆ្លើយតបថា អ្វីដែលហៅថា “កិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីប្រជាធិបេត្យ” គឺអាមេរិកចង់បង្កើតក្រុមស្វែងរកផលប្រយោជន៍ ដោយយកបញ្ហា “ប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទិ្ធមនុស្ស”ធ្វើជាលេស ដើម្បីបដិបក្ខគ្នាជាមួយប្រទេសដែលបានរក្សាឯករាជ្យខាងយុទ្ធសាស្ត្រ និងគាំពារសណ្តាប់ធ្នាប់ដ៏យុត្តិធម៌របស់ពិភពលោក ។ លោកស្រី Zakharova បានគូសបញ្ជាក់ថា ក្នុងបរិបទដែលប្រជាធិបតេយ្យនិងសភាពការណ៍សិទ្ធិមនុស្សរបស់ខ្លួនមានបញ្ហាយ៉ាងច្បាស់លាស់ អាមេរិក ធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តដោយឯកឯងថា ប្រទេសណាខ្លះអាចត្រូវហៅថាជាប្រទេសមានប្រជាធិបតេយ្យ រឿងនេះគួរឱ្យអស់សំណើចណាស់ ។
តាមពិតទៅ ប្រជាធិបតេយ្យរបស់អាមេរិកមានសភាពការណ៍យ៉ាងណា ? នៅថ្ងៃទី២ ខែវិច្ឆិកា កាសែត «The Washington Post»បានចុះផ្សាយព័ត៌មានអំពីរបាយការណ៍ស្ទង់ប្រជាមតិមួយលើកដែលប្រកាសដោយមជ្ឈមណ្ឌលPew Researchបានឱ្យដឹងថា មានអ្នកចូលរួមផ្តល់ប្រជាមតិមិនមែនជនជាតិអាមេរិកចំនួន១៧ភាគរយប៉ុណ្ណោះសម្គាល់ឃើញថា ប្រជាធិបតេយ្យរបស់អាមេរិកជាគំរូល្អគួរឱ្យប្រទេសផ្សេងទៀតយកទៅរៀនសូត្រតាម ៥៧ភាគរគសម្គាល់ឃើញថា ប្រជាធិបតេយ្យរបស់អាមេរិកធ្លាប់ធ្វើបានល្អ តែនាប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះមានភាពកាន់តែអាប់អួទៅៗ ក្រៅពីនេះ ក៏មានអ្នកចូលរួមផ្តល់ប្រជាមតិចំនួន២៣ភាគរយសម្គាល់ឃើញថា ដើមឡើយ អាមេរិកក៏មិនមែនជាគំរូល្អខាងប្រជាធិបតេយ្យល្អនៃប្រទេសផ្សេងទៀតនោះឡើយ ។
ដោយឡែក បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រទេសអាមេរិកក៏មានភាពធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ ។ តាមការផ្សាយដំណឹងឱ្យដឹងថា បន្ទាប់ពីបានធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចនៅអាមេរិកអស់រយៈពេលពីរអាទិត្យ នៅថ្ងៃទី២២ ខែវិច្ឆិកា លោក ដឺវ៉ាឡេណា អ្នករាយការណ៍ពិសេសអំពីបញ្ហាក្រុមមនុស្សចំនួនតិចរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិបានចេញផ្សាយសេចកី្តថ្លែងការណ៍ទៅកាន់ប្រព័ន្ធសារព័ត៌មាន ដោយបានលាតត្រដាងនូវការរើសអើងជាប្រព័ន្ធទៅលើក្រុមមនុស្សចំនួនតិចគ្រប់ប្រភេទនៅអាមេរិកលើវិស័យជាច្រើន ដូចជាការបោះឆ្នោតជ្រើសរើស អប់រំ សាសនា យុត្តិធម៌និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ និងបទឧក្រិដ្ឋចងគំនុំជាដើម ។ អ្នករាយការណ៍រូបនេះបានអះអាងថា អាមេរិកខ្វះនីតិប្បញ្ញតិ្តផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សដោយគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរបស់ប្រទេសជាតិដែលកាន់តែសមស្របនឹងកាតព្វកិច្ចខាងសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិរបស់ខ្លួន លោកដាស់តឿនអាមេរិកឱ្យធ្វើកំណែទម្រង់ខាងនីតិប្បញ្ញតិ្តឱ្យបានជ្រះស្រឡះ ដើម្បីបង្ការកុំឱ្យកើតមានការបដិក្ខគ្នា ការរើសអើងនិងពាក្យសំដីចងគំនុំ ក៏ដូចជាបទឧក្រិដ្ឋដែលសំដៅចំពោះក្រុមមនុស្សចំនួនតិចផងដែរ ។
មិនដឹងថា តើអាមេរិកមានទីបង្អែកអីមកអួតអាងថាខ្លួនជា “អ្នកគាំពារសិទ្ធិមនុស្ស” ? អ្វីដែលអាមេរិកគួរតែធ្វើ គឺប្រកាន់ឥរិយាបថដ៏ត្រឹមត្រូវចំពោះបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សរបស់ខ្លួន ធ្វើការងាររបស់ខ្លួនឱ្យបានល្អ តែគឺមិនត្រូវថ្កោលទោសនិងដាក់សម្ពាធទៅលើប្រទេសផ្សេងទៀតតាមទំនើងចិត្ត ដោយយកបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សធ្វើជាលេស ។ ចរិតអាក្រក់របស់អាមេរិកដែលតែងតែនិយាយឆ្ការដៃឆ្ការជើងនិងប្រៀនប្រដៅចំពោះសភាពការណ៍សិទ្ធិមនុស្សរបស់ប្រទេសផ្សេងទៀត គួរតែកែតម្រូវហ្នឹងឯង !
