គំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវ គឺជាគម្រោងវិថីសូត្រថ្មីមួយ របស់ប្រទេសចិនដែលត្រូវបានប្រកាស ឱ្យអនុវត្តកាលពីឆ្នាំ២០១៣ ដោយលោកប្រធានាធិបតី ស៊ីជីនពីង ។
គម្រោងនេះបែងចែកចេញជាពីរគឺទី១ គម្រោង «ផ្លូវមួយ» ដែលសំដៅដល់ការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវទឹក ឬ សូត្រសមុទ្រសតវត្សរ៍ទី២១ ដែលតភ្ជាប់ពីតំបន់ហ្វូចូវ នៃខេត្តហ្វូជាន ប្រទេសចិន រហូតដល់ទីក្រុងវែនីស ប្រទេសអ៊ីតាលី ដោយឆ្លងកាត់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ អាស៊ីខាងត្បូង អាហ្វ្រិក និងអឺរ៉ុបខាងត្បូង និងទី២ គម្រោង “ខ្សែក្រវាត់មួយ” ដែលសំដៅដល់ការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវគោក ឬ ខ្សែក្រវាត់សេដ្ឋកិច្ចវិថីសូត្រ ដែលតភ្ជាប់ពីតំបន់ស៊ីអាន នៃខេត្តសានស៊ី ប្រទេសចិន រហូតដល់ទីក្រុងវែនីស ប្រទេសអ៊ីតាលី ដែលជាទីភ្ជាប់គ្នាទៅនឹងផ្លូវសូត្រសមុទ្រសតវត្សរ៍ទី២១ ដោយឆ្លងកាត់តំបន់អាស៊ីកណ្តាល ទីក្រុងមូស្គូ នៃប្រទេសរុស្ស៊ី និង អឺរ៉ុបខាងត្បូង ។ គំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់និងវិថីនេះ ត្រូវបានគេប៉ាន់ប្រមាណថានឹង ត្រូវចំណាយទឹកប្រាក់ប្រហែល ៥ ទ្រីលានដុល្លារអាម៉េរិក (US$ 5 Trillion) ក្នុងការស្ថាបនាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដោយមានការចូលរួមពីប្រទេស ដ៏មានសក្តានុពលចំនួន ៦៥ ប្រទេស ដែលមានប្រជាជនសរុបចំនួន ៤,៤ ប៊ីលាននាក់ (4.4 Billion) ស្មើនឹង ៦២% នៃចំនួនប្រជាជនក្នុងពិភពលោក ហើយទំហំសេដ្ឋកិច្ចជារួមស្មើនឹង ៣០% នៃទំហំសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ។
ជាការពិតណាស់ គម្រោងមួយនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងបំណងបង្កើននូវទំនាក់ទំនងឱ្យកាន់តែជិតស្និទ្ធរវាងប្រទេសចិននិងបណ្តាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ី អឺរ៉ុបនិងអាហ្រ្វិក ក្នុងគោលដៅពង្រីកលំហូរពាណិជ្ជកម្ម ជំរុញការអភិវឌ្ឍនិងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរយៈពេលវែង ព្រមទាំងផ្តល់នូវអត្ថប្រយោជន៍ទៅដល់ប្រទេសដែលចូលរួមទាំងនោះផងដែរ។ ក្រៅពីនេះទៀត គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ មានគោលដៅបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការចំនួន៥ផ្សេងទៀត រួមមាន ការសម្របសម្រួលគោលនយោបាយ ការតភ្ជាប់មធ្យោបាយ មិនមានរបាំងពាណិជ្ជកម្ម សមាហរណកម្មហិរញ្ញវត្ថុ និង ចំណងរវាងប្រជាជននិងប្រជាជន។
កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង នឹងត្រូវបានធ្វើឡើង ដើម្បីផ្តល់អាទិភាពក្នុងការលុបបំបាត់ឧបសគ្គ នៅក្នុងផ្នែក ដែលបាត់ និង ចំណុចគន្លឹះនៃផ្លូវដឹកជញ្ជូនអន្ដរជាតិ ដែលជាស្នូលនៃការជំរុញ ការកសាងហេដ្ឋារចនា សម្ព័ន្ធកំពង់ផែ និង ការរៀបចំផ្លូវដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវទឹក ។
ការតភ្ជាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរួមមាន ផ្លូវដែក ផ្លូវហាយវេ ផ្លូវអាកាសទូរគមនាគមន៍ បំពង់បង្ហូរប្រេងនិងឧស្ម័នធម្មជាតិ និងកំពង់ផែ ក៏នឹងត្រូវបានតម្លើងផងដែរ។ នេះនឹងក្លាយជាផ្នែកមួយនៃការផ្លាស់ប្តូរ ដើម្បីបង្កើតបណ្តាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធមួយដែលតភ្ជាប់ពីអនុតំបន់អាស៊ីនានាជាមួយផ្នែកផ្សេងទៀតនៃអាស៊ីអឺរ៉ុបនិងអាហ្រ្វិក ។ ដើម្បីសម្រួលដល់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម គ្មានជំហានវិធានការនឹងត្រូវដោះស្រាយ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហា សម្របសម្រួលវិនិយោគនិងពាណិជ្ជកម្មកាត់បន្ថយការវិនិយោគនិងឧបសគ្គពាណិជ្ជកម្ម បន្ថយការចំណាយលើការធ្វើពាណិជ្ជកម្មនិងវិនិយោគ ក៏ដូចជាការជំរុញសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ ។
កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ក៏នឹងត្រូវបានធ្វើឡើង ដើម្បីពង្រីកវិសាលភាព នៃពាណិជ្ជកម្មជំរុញការអភិវឌ្ឍពាណិជ្ជកម្ម តាមរយៈការវិនិយោគនិងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ នៅក្នុងខ្សែសង្វាក់ឧស្សាហកម្ម ជាមួយនឹងបណ្តាប្រទេសដែលពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ។
ទាក់ទងនឹងការធ្វើសមាហរណកម្មហិរញ្ញវត្ថុ សកម្មភាពនឹងត្រូវបានធ្វើឡើង ដើម្បីបង្កើនការសម្របសម្រួលក្នុងគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុ ពង្រីកវិសាលភាពនៃការទូទាត់រូបិយប័ណ្ណ ក្នុងស្រុកនិងការផ្លាស់ប្តូររូបិយប័ណ្ណ នៅក្នុងពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគរវាងប្រទេសតាមបណ្តោយផ្លូវធ្វើឱ្យស៊ីជម្រៅកិច្ចសហប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុពហុភាគីនិងទ្វេភាគី។ ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ ពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការត្រួតពិនិត្យហានិភ័យហិរញ្ញវត្ថុនិង បង្កើនសមត្ថភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងហានិភ័យហិរញ្ញវត្ថុតាមរយៈការរៀបចំក្នុងតំបន់។ ទាក់ទងនឹងចំណងប្រជាជាតិ រវាងប្រជាជននិងប្រជាជន កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនឹងត្រូវបានធ្វើឡើង ដើម្បីលើកកម្ពស់ការផ្លាស់ប្តូរនិងការសន្ទនាគ្នារវាងវប្បធម៌ផ្សេងៗ ពង្រឹងទំនាក់ទំនងមិត្តភាពរវាងប្រជាជននៃប្រទេសផ្សេងៗនិងបង្កើនការយល់ដឹងទៅវិញទៅមក និងមិត្តភាពប្រពៃណី ។
ទាំងនេះនឹងក្លាយជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ការ រីកចម្រើននៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់ ។
គំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់និងវិថី ប្រកាន់ ខ្ជាប់គោលការណ៍នៃការអភិវឌ្ឍរួមគ្នា តាមរយៈការពិគ្រោះយោបល់ជាមួយភាគីទាំងអស់ ។ យន្តការសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី និង ពហុភាគីដែលមានស្រាប់ នឹងត្រូវបានប្រើប្រាស់ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការធ្វើសមាហរណកម្មយុទ្ធសាស្ត្រ អភិវឌ្ឍន៍នៃប្រទេស តាមបណ្តោយផ្លូវ ដែលទាំងអស់នេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងផល ប្រយោជន៍រួមរបស់បណ្តាប្រជាជាតិនានានៅ លើសាកលលោក ក៏ដូចជាសម្រាប់តំបន់ផងដែរ ។
ជាមួយគ្នានេះដែរ សមាហរណកម្មទាំងនេះ នាំមកនូវសុក្រិតភាពនៃអភិបាលកិច្ចពិភព លោកមួយប្រកបដោយតុល្យភាព ក្នុងគោលដៅចែករំលែកនូវអនាគតរួមសម្រាប់ពិភពលោក។ គំនិតផ្តួចផ្តើមត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយបណ្តាប្រទេសនានាលើសាកលលោកថា ជាគំនិតផ្តួចផ្តើមនៃអភិបាលកិច្ចសកលមួយ ដែលមិនមានការបែងចែកក្រុមបក្សពួក មិនមានការបែកចែក តំបន់ និង មិនមានការបែងចែកប្រទេសទេ។ ផ្ទុយទៅវិញគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ បាននាំមកនូវការអភិវឌ្ឍក្នុងតំបន់ និង សាកលលោកផងដែរ។
ដោយ បណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍
ប្រធានវិទ្យាស្ថានសិក្សាចិន នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា
