ភ្នំពេញ៖ ការប្រកួតប្រជែង និង ភាពប្រជែងឈ្នះ (competitiveness) ក្នុងបីវិស័យនៃសេដ្ឋកិច្ច គឺកសិកម្ម សេវាកម្ម និង ឧស្សាហកម្ម តើយើងហ៊ានទទួលស្គាល់ទេ ថាកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ខ្សោយជាងប្រទេសថៃ និងវៀតណាម? ។ នេះគឺជាការលើកឡើងរបស់លោក ចាន់ សុផល អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចឯករាជ្យ ។
ក្នុងនោះ លោកថា ទាល់តែទទួលស្គាល់ការពិត ទើបយើងអាចឈានទៅដោះ ស្រាយបញ្ហាបាន។
នៅលើគណនីហ្វេសប៊ុក លោក លោក ចាន់ សុផល បានលើកឡើងថា កត្តាទាំងនេះហើយទើបយើងពិបាក ប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសទាំងពីរ ក្នុងផលិតកម្ម ការកែច្នៃ និងទីផ្សារ។
ជុំវិញករណីនេះ លោក ចាន់សុផល បានលើកឡើងជាឧទាហរណ៍ថា គេចិញ្ចឹមជ្រូក ៥ ០០០ក្បាល ក្នុងមួយកន្លែង។ បេីមួយក្បាលគេចំណេញ ២០ដុល្លារ គេរកបាន ១០០ ០០០ដុល្លារ។ បើយើងចិញ្ចឹមជ្រូក ២០ក្បាល និងចំណេញបាន ៣០ដុល្លារ មួយក្បាល យើងរកបានតែ៦០០ដុល្លារទេ។ អ្វីដែលខុសគ្នាគឺ សេដ្ឋកិច្ចវិមាត្រ (economies of scale) បូកផ្សំនឹងបច្ចេកទេស និងប្រព័ន្ធអេកូ (ecosystem) ដួចជាឧស្សាហកម្មចំណីសត្វ ទីផ្សារ និងសេវាទ្រទ្រង់ផ្សេងៗ។
ចំពោះការកែច្នៃកសិផល និងទីផ្សារ ប្រទេសថៃ និងវៀតណាមមានប្រៀបខ្លាំង នៅក្នុងថ្លៃអគ្គិសនី ថ្លៃដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវទឹកនិងផ្លូវគោកក្នុងប្រទេស ការដឹកជញ្ជួនដោយកប៉ាល់ធំៗ ពីកំពង់ផែសមុទ្រទឹកជ្រៅ របស់ពួកគេ និងការមានបណ្តាញទីផ្សារអន្តរជាតិយូរឆ្នាំមកហើយ។ ប្រទេសទាំងពីរនេះទទួលបានការវិនិយោគជាច្រើនពីបរទេស នៅក្នុងការកែច្នៃនិងនាំចេញ ដោយសារតែមានលក្ខណៈអំណោយផលជាច្រើន។
ក្នុងបរិបទនេះហើយ ដែលគេច្រើនតែទិញកសិផលពីកម្ពុជា យកទៅកែច្នៃនៅប្រទេសទាំងពីរ ជាពិសេសប្រទេសវៀតណាម។ អ្នកវិនិយោគមិនចាំបាច់ ដាក់រោងចក្រកែច្នៃ នៅលើទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាទេ ដោយសារកម្ពុជា ឋិតនៅមិនឆ្ងាយពីរោងចក្រគេ ហើយគ្មានរបាំងពន្ធគយ លើការទិញកសិផលពីកម្ពុជា យកទៅកែច្នៃ នៅប្រទេសជិតខាងទេ នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌទីផ្សារអាស៊ាន។
ជាក់ស្ដែង ក្រុមហ៊ុនមួយមកពីប្រទេសហូឡង់ បានគ្រោងវិនិយោគ ២៥០លានដុលា្លរ កាលពីឆ្នាំ២០១៩ នៅខេត្តប៊ីញភឿក ប្រទេសវៀតណាម ដើម្បីសង់រោងចក្រកែច្នៃ គ្រាប់ស្វាយចន្ទី សម្រាប់នាំចេញ។ ប្រទេសវៀតណាម នាំចេញគ្រាប់ស្វាយចន្ទី កែច្នៃហើយ បានប្រហែល ៤ ០០០លានដុល្លារ ក្នុងមួយឆ្នាំ ដែលជាប្រទេសលេខមួយលើពិភពលោក ក្នុងការនាំចេញគ្រាប់ស្វាយចន្ទី (ក៏ដូចជាលេខមួយ ក្នុងការនាំចេញម្រេចផងដែរ)។ ក្រុមហ៊ុនហូឡង់ មួយទៀត មានរោងចក្រកែច្នៃស្វាយចន្ទី ចំនួនប្រាំ នៅវៀតណាម។
ការដែលប្រទេសវៀតណាម មានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ក្នុងការកែច្នៃនិងនាំចេញផលិតផលកសិកម្ម មិនមែនជារឿងអាក្រក់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ វាផ្ដល់អំណោយផលដល់កសិករនៅប្រទេសកម្ពុជា ពីព្រោះយើងមានទីផ្សារសម្រាប់កសិផលនៅជិតបង្កើយ។ កសិផលទាំងនេះរួមមាន ស្រូវ ដំឡូងមី ស្វាយចន្ទី ស្វាយកែវរមៀត កៅស៊ូ និង ម្រេច ដែលសុទ្ធតែជាដំណាំចម្បងៗរបស់កម្ពុជា។
លោកបានផ្ដល់ជាយោបល់ថា «ដើម្បីប្រកួតប្រជែង ជាមួយប្រទេសវៀតណាមបាន នៅក្នុងការកែច្នៃកសិផល ទាល់តែយើងសិក្សាឱ្យបានច្បាស់ អំពីកត្តាជាគន្លឹះទាំងឡាយ និងសម្រេចចិត្តដោយមានឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការកែលម្អកត្តាទាំងនោះ។ ក៏ប៉ុន្ដែ យើងគួរជៀសវាង ការឧបត្ថម្ភទុនយូរអង្វែងផងដែរ ដើម្បីឱ្យតែឧស្សាហ៍កម្មកែច្នៃយើងដំណើរការទៅបាន។
លោក ចាន់ សុផល បានរំលេចថា «អំណោយផលខាងភូមិសាស្ត្រ គឺជាកត្តាប្រជែងឈ្នះមួយដ៏ធំ របស់វៀតណាម ដែលយើងត្រូវទទួលស្គាល់។ ប្រសិនបើនៅតែចង់ជំនះ ទាល់តែយើងធ្វើកត្តាផ្សេងៗទៀត ឱ្យបានប្រសើរជាងគេ»។
