ភ្នំពេញ៖ លោក Portugues នាយកប្រចាំប្រទេសនៃ DKT Mekong ដែលគ្រប់គ្រងនៅប្រទេសវៀតណាម កម្ពុជា និងឡាវ បាននិយាយដោយលើកយកជំរឿនប្រជាសាស្ដ្រ និងសុខភាពឆ្នាំ២០២១-២០២២ថា ការមានផ្ទៃពោះនៅវ័យជំទង់នៅតែជាកង្វល់ ដ៏សំខាន់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលក្មេងស្រី ១៣ភាគរយ សម្រាលកូនមុនអាយុ ១៨ ឆ្នាំ។
លោកបានថ្លែងក្នុងវេទិកា «តោះនិយាយពីបញ្ហាសុខភាពផ្លូវភេទ និងសុខភាពបន្តពូជ» នៅសណ្ឋាគារ Oakwood Premier នៅថ្ងៃទី ១៤ ខែតុលាថា ការមានផ្ទៃពោះដោយអចេតនាបានធ្វើឱ្យទាំងម្តាយវ័យក្មេង និងកូនរបស់ពួកគេប្រឈមនឹងផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាព។ កង្វះលទ្ធភាពទទួលបាន មធ្យោបាយពន្យារកំណើតទំនើប និងការអប់រំអំពីសុខភាពផ្លូវភេទ និងសុខភាពបន្តពូជ (SRH) ធ្វើឱ្យស្ថានភាពកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ។
លោក Portugues បានកត់សម្គាល់ថា៖ «ភាគច្រើននៃការមានផ្ទៃពោះទាំងនេះគឺមិនមានចេតនាទេ ហើយការកែលម្អលទ្ធភាពទទួលបានការអប់រំ SRH អាចជួយកាត់បន្ថយហានិភ័យទាំងនេះ»។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីភ្ជាប់គម្លាតចំណេះដឹង ជាពិសេសនៅតំបន់ជនបទ មានសារៈសំខាន់ក្នុងការបង្កើន ការប្រើប្រាស់ថ្នាំពន្យារកំណើត និងកាត់បន្ថយការមានផ្ទៃពោះដែលមិនមានសុវត្ថិភាព។ កម្ពុជាបានរីកចម្រើនក្នុងការពង្រីកសេវា ផែនការគ្រួសារតាមរយៈភាពជាដៃគូសាធារណៈ និងឯកជន។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ បញ្ហាប្រឈមសំខាន់ៗនៅតែមាន រួមទាំងការរំលូតកូនដែលមិនមានសុវត្ថិភាព។ របាយការណ៍ UNFPA បានបង្ហាញពីការស្លាប់របស់មាតា ១៦៣ នាក់ក្នុង ១០ម៉ឺននាក់ដែលត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ ទៅនឹងនីតិវិធីដែលមិនមានសុវត្ថិភាពក្នុងឆ្នាំ ២០២២។
ការពង្រីកលទ្ធភាពទទួលបាន សេវារំលូតកូនដោយសុវត្ថិភាព និងថ្នាំពន្យារកំណើត គឺជារឿងសំខាន់ដើម្បី ទប់ស្កាត់សោកនាដកម្មបែបនេះ។កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីកាត់បន្ថយការរីករាលដាល នៃមេរោគអេដស៍ក៏មានសារៈសំខាន់ផងដែរ ជាពិសេសក្នុងចំណោមប្រជាជនសំខាន់ៗ ដូចជាបុរសដែលរួមភេទជាមួយបុរស (MSM) និងមនុស្សវ័យក្មេង។ អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍កម្ពុជា បានរាយការណ៍ពីការឆ្លងថ្មីចំនួន ១៤០០ ក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ ដោយមនុស្សវ័យក្មេងមានចំនួន ៤២ភាគរយនៃករណី។
លោក Portugues បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃ សេវាសុខភាពផ្លូវភេទដែលអាច ចូលដំណើរការបាន ដោយមិនវិនិច្ឆ័យដើម្បី កាត់បន្ថយការឆ្លងជំងឺកាមរោគ (STIs) និងមេរោគអេដស៍។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោកសាស្ត្រាចារ្យ កន អូន ប្រធាន CAGE និងជាប្រធាននាយកដ្ឋានរោគស្ត្រី នៅមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត បានថ្លែងថា តាមធម្មជាតិ មនុស្សកើតមកគ្រប់ការ គ្រប់វ័យ អ័រម៉ូនផ្លូវភេទមានការលូតលាស់ ដែលតម្រូវឱ្យមានសេ្នហា។ នៅក្នុងសង្គមខ្មែរ នៅមានបញ្ហាយល់ច្រឡំមួយចំនួន ដែលធ្វើឱ្យឥរិយាបថនៃការរួមភេទខុសឆ្គង។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ បញ្ជាក់ថា បញ្ហាផ្លូវភេទចំពោះមនុស្សស្រី វាទាក់ទងនឹង Reproductive system ទាក់ទងនឹងទ្វារមាស ដែលជានៅតែមានការយល់ច្រឡំ ទោះបីជាក្នុងចំណោមគ្រូពេទ្យ។ តាមពិត ទ្វារគឺជាផ្លូវចេញចូល ហើយមាស គឺជាខែ ទសមាស ឬ ១០ខែ។
លោកបានលើកឡើងពីការ ប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍មិនចំ ដោយនិយាយបែបបង្វៀងថា «បងប្អូនមកលេង ដែលជំនួសដោយពាក្យថា មករដូវ ជាដើម។ រដូវនេះ គឺជាធម្មជាតិរបស់ស្ដ្រី ដែលត្រឹមត្រូវទាំងពីថ្ងៃ ខែ គឺមានរយៈពេល ២៨ថ្ងៃ អនុលោមតាមខែខ្មែរ ២៨ថ្ងៃ ហើយរដូវអាចទៀងទាត់អាស្រ័យលើស្ដ្រីម្នាក់ៗ»។ ដោយសារកត្ដាវប្បធម៌ ការជជែកអំពីបញ្ហារួមភេទមិនត្រូវបាន ធ្វើឡើងយ៉ាងទូលំទូលាយនោះទេ។ ចាស់ៗតែងតែហាមឃាត់ក្មេងៗមិនឱ្យនិយាយ ឬឮអំពីបញ្ហារួមភេទ។ ឪពុកម្ដាយមួយចំនួនបង្ខំឱ្យរៀបការអាយុក្រោម ១៨ ឆ្នាំ ដោយពួកគេមិនយល់អំពីបញ្ហាសុខភាពផ្លូវភេទ
និងបន្ដពូជទាំងនេះ។
លោកក៏បានលើកយកឧទាហរណ៍ថា «ខ្ញុំធ្លាប់ជួបហេតុការណ៍បែបនេះផ្ទាល់ ពួកគេរៀបការថ្ងៃនេះ ស្អែកឡើងចូលពេទ្យ។ ពួកគេមានបញ្ហាធ្លាក់ឈាម និងករណីខ្លះមានរហូតដល់ស្លាប់។ ទាំងនេះគឺកង្វះចំណេះដឹងផ្នែកសុខភាពបន្ដពូជ និងផ្លូវភេទ។ ការរួមភេទត្រូវបានធ្វើឡើងដោយបង្ខំ កម្លាំងខ្លាំង រហែកដាច់ទ្វារមាស ហើយត្រូវបានឪពុកម្ដាយទូន្មានថា វាជារឿងធម្មតាទេ»។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិតបានថ្លែងថា បច្ចុប្បន្ន យុវវ័យមានការយល់ដឹងច្រើនអំពីបញ្ហាផ្លូវភេទ ការរួមភេទ និងសុខភាពបន្ដពូជ ដោយខុសពីចាស់ៗដែលមិនខ្វល់ខ្វាយ ចំពោះការដាច់រហែកទ្វារមាសពេលរួមភេទនេះ។
លោកបានឱ្យដឹងថា រាជរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់ការអប់រំ ដល់បុគ្គលផ្នែកវេជ្ជសាស្ដ្រថ្នាក់មូលដ្ឋានទាំងអស់ ដើម្បីឱ្យពួកគេបន្ដបញ្ជ្រៀបចំណេះដឹង ទាំងនោះដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ប៉ុន្ដែលោកក៏បារម្ភចំពោះព័ត៌មានបណ្ដាញសង្គម និងព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ដែលផ្សព្វផ្សាយពីប្រសិទ្ធភាពផលិតផល របស់ពួកគេព្យាបាលជំងឺល្អឥតខ្ចោះ ដែលនាំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនឆាប់ជឿ៕
