លោកត្រាំ ចង់បង្ហាញពី ស្នាដៃស្វែងរកសន្តិភាពរបស់ខ្លួន ក្នុងកិច្ចប្រជុំ ASEAN នៅចុងខែតុលានេះ
យោងតាមគេហទំព័រ Politico បានចេញផ្សាយថា លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ នឹងអញ្ជើញចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលរបស់មេដឹកនាំអាស៊ីអាគ្នេយ៍នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីនៅចុងខែនេះ ប្រសិនបើគាត់អាចបង្ហាញពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់គាត់ក្នុងការសម្របសម្រួលសន្តិភាពក្នុងតំបន់។
សេតវិមានកំពុងដាក់លក្ខខណ្ឌថា ការចូលរួមរបស់លោក ត្រាំ នៅកិច្ចប្រជុំកំពូល ASEAN នៅថ្ងៃទី ២៦-២៨ ខែតុលា អាស្រ័យលើការយល់ព្រមរបស់រដ្ឋាភិបាលម៉ាឡេស៊ីក្នុងការអនុញ្ញាតឱ្យលោក ត្រាំ ដឹកនាំពិធីចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពរវាងកម្ពុជា និងថៃនៅក្នុងឱកាសនៃកិច្ចប្រជុំនេះ នេះបើយោងតាមប្រភពបីនាក់ដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះដោយសារភាពរសើបនៃប្រធានបទ។
ព្រឹត្តិការណ៍ដ៏មានកិត្យានុភាពនេះនឹងផ្តល់ឱ្យលោក ត្រាំ ដែលបានអះអាងថាគាត់បានដើរតួនាទីសម្រេចក្នុងការបញ្ចប់ជម្លោះព្រំដែនរយៈពេល ៥ ថ្ងៃរវាងប្រទេសទាំងពីរកាលពីខែកក្កដា នូវវេទិកាអន្តរជាតិមួយដើម្បីប្រកាសពីភាពជោគជ័យរបស់គាត់ក្នុងនាមជា “ប្រធានសន្តិភាព”។
សេតវិមានក៏បានស្នើសុំជាពិសេសថា អ្នករៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលមិនឱ្យមន្ត្រីចិនចូលរួមក្នុងពិធីនេះ នេះបើតាមប្រភពទាំងបី។ ការទប់ស្កាត់ចិននឹងជួយធានាថាការយកចិត្តទុកដាក់នៅតែស្ថិតលើលោក ត្រាំ ខណៈដែលកាត់បន្ថយឥទ្ធិពលរបស់ទីក្រុងប៉េកាំងក្នុងការសម្របសម្រួលរវាងទីក្រុងបាងកក និងភ្នំពេញ។
សេតវិមានបានបដិសេធថា លោក ត្រាំ មិនបានដាក់លក្ខខណ្ឌការចូលរួមរបស់គាត់នៅកិច្ចប្រជុំកំពូលលើពិធីចុះហត្ថលេខាសន្តិភាពនោះទេ។ “លោកប្រធានាធិបតីកំពុងចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនេះ ប៉ុន្តែនេះមិនមែនជាលក្ខខណ្ឌសម្រាប់ការចូលរួមកិច្ចប្រជុំនោះទេ” នេះជាការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ម្នាក់នៃរដ្ឋបាលដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ។
ប៉ុន្តែសេតវិមានក៏បាននិយាយផងដែរថា ចិនមិនមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការចរចាសន្តិភាពដែលកំពុងបន្តនេះទេ។ “លោកប្រធានាធិបតីបានចរចាកិច្ចព្រមព្រៀង [សន្តិភាព] នេះ… ចិនមិនបានដើរតួនាទីអ្វីនៅក្នុងការចរចាទាំងនេះទេ” មន្ត្រីរដ្ឋបាលខាងលើបានបន្ថែម។
ស្ថានទូតចិនមិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណើសុំការអត្ថាធិប្បាយទេ។
“ការពិភាក្សាកំពុងបន្ត ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលម៉ាឡេស៊ីស្ថិតក្នុងស្ថានភាពលំបាក” នេះជាការលើកឡើងរបស់ប្រភពមួយក្នុងចំណោមប្រភពទាំងបីដែលស៊ើបដឹងពីផែនការកិច្ចប្រជុំកំពូល។ មួយវិញទៀត នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី លោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម បាននិយាយរួចហើយកាលពីខែកក្កដាថា ការចូលរួមរបស់លោក ត្រាំ គឺជារឿងប្រាកដ។ លើសពីនេះ ប្រសិនបើគាត់យល់ព្រមតាមសំណើនេះ លោក អាន់វ៉ា ប្រឈមនឹងហានិភ័យនៃការមើលទៅហាក់ដូចជាកំពុងផ្គាប់ចិត្តប្រធានាធិបតីអាមេរិកដែលមិនសូវមានប្រជាប្រិយភាពនៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។
ស្ថានទូតម៉ាឡេស៊ីមិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណើសុំការអត្ថាធិប្បាយទេ។
យុទ្ធនាការរបស់លោក ត្រាំ ដើម្បីទទួលស្គាល់ជាអ្នកសម្របសម្រួលសន្តិភាពអន្តរជាតិបានក្លាយជាកត្តាជំរុញគោលនយោបាយការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ លោក ត្រាំ បានអះអាងម្តងហើយម្តងទៀតថា គាត់បានបញ្ចប់ “សង្គ្រាមចំនួនប្រាំពីរដែលមិនអាចបញ្ចប់បាន” ហើយថ្មីៗនេះ គាត់បានដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពចុងក្រោយរវាងហាម៉ាស់ និងអ៊ីស្រាអែលកាលពីសប្តាហ៍មុន។ ប៉ុន្តែតួនាទីជាក់ស្តែងរបស់គាត់នៅក្នុងជម្លោះយ៉ាងហោចណាស់ពីរក្នុងចំណោមជម្លោះទាំងនោះមិនគាំទ្រការអះអាងរបស់គាត់អំពីការសម្របសម្រួលសន្តិភាពទេ នេះបើយោងតាមការវិភាគរបស់ Associated Press កាលពីខែមុន។
ជាទូទៅ លោក ត្រាំ មិនបានលាក់បាំងបំណងរបស់គាត់ក្នុងការឈ្នះរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពនោះទេ។ ដូច្នេះ មេដឹកនាំបរទេសដែលស្វែងរកទំនាក់ទំនងកាន់តែប្រសើរជាមួយសេតវិមានបានជួយជំរុញមហិច្ឆតានោះ។ រដ្ឋាភិបាលប៉ាគីស្ថាន នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល លោក បេនចាមីន ណេតាន់យ៉ាហ៊ូ និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត សុទ្ធតែបានតែងតាំងលោក ត្រាំ សម្រាប់រង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពឆ្នាំ ២០២៥។ លោក ត្រាំ បាននិយាយកាលពីខែមុនថា វានឹងជា “ការប្រមាថដ៏ធំ” ប្រសិនបើនរណាម្នាក់ក្រៅពីគាត់ទទួលបានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពឆ្នាំ ២០២៥ នៅថ្ងៃសុក្រ។
ការទាមទាររបស់លោក ត្រាំ បានដាក់ម៉ាឡេស៊ីនៅក្នុងស្ថានភាពលំបាក។ លោក អាន់វ៉ា ត្រូវការជៀសវាងការធ្វើឱ្យលោក ត្រាំ អន់ចិត្ត ខណៈដែលមេដឹកនាំម៉ាឡេស៊ីនេះស្វែងរកកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដែលគាត់សង្ឃឹមថានឹងកាត់បន្ថយអត្រាពន្ធនាំចូល ១៩ ភាគរយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកលើទំនិញម៉ាឡេស៊ី។ អ្នកវិភាគនិយាយថា ពន្ធទាំងនេះនឹងប៉ះពាល់ដល់ការនាំចេញគ្រឿងអេឡិចត្រូនិក និងគ្រឿងសង្ហារិម ហើយនឹងកាត់បន្ថយកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំឆ្នាំរហូតដល់ ១ ភាគរយក្នុងឆ្នាំខាងមុខ។ ប៉ុន្តែទីក្រុងកូឡាឡាំពួរ មិនចង់ប្រមាថទីក្រុងប៉េកាំង ដែលជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតរបស់ប្រទេស និងជាប្រភពសំខាន់នៃការវិនិយោគបរទេសនោះទេ នៅពេលដែលគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មដ៏ឈ្លានពានរបស់លោក ត្រាំ កំពុងបង្កឱ្យមានផលប៉ះពាល់ទូទាំងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។
ហើយលោក អាន់វ៉ា អាចនឹងមានការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះរូបភាពនៃការធ្វើអនុគ្រោះផ្នែកការទូតសម្រាប់មេដឹកនាំអាមេរិកដែលមិនសូវមានប្រជាប្រិយភាពក្នុងចំណោមប្រជាជនម៉ាឡេស៊ី។ លោក អាន់វ៉ា បានប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងសម្ពាធនយោបាយដើម្បីមិនអញ្ជើញលោក ត្រាំ ដោយសារការគាំទ្ររបស់គាត់ចំពោះអ៊ីស្រាអែល ខណៈដែលកំហឹងជាសាធារណៈចំពោះការគាំទ្ររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះការវាយលុករបស់អ៊ីស្រាអែលនៅតំបន់ហ្គាហ្សាបានបង្កឱ្យមានការតវ៉ាខឹងសម្បារនៅខាងក្រៅស្ថានទូតអាមេរិកក្នុងរដ្ឋធានីម៉ាឡេស៊ី។
មេដឹកនាំថៃ និងកម្ពុជាទាំងពីរបានផ្តល់កិត្តិយសដល់លោក ត្រាំ ចំពោះការជួយបញ្ឈប់ជម្លោះតាមព្រំដែនដែលបានសម្លាប់មនុស្សរាប់សិបនាក់ និងធ្វើឱ្យប្រជាជនជិត ៣០០,០០០ នាក់ផ្លាស់ទីលំនៅ។ ការជ្រៀតជ្រែករបស់សេតវិមានរួមមានការទូរស័ព្ទទៅកាន់មេដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរ ដោយគំរាមដាក់ពន្ធយ៉ាងខ្ពស់ប្រសិនបើការប្រយុទ្ធមិនបញ្ឈប់។ លោក ត្រាំ បានប្រកាសថា សម្ពាធនេះមានសារៈសំខាន់ក្នុងការធ្វើឱ្យភាគីទាំងពីរបញ្ឈប់ការប្រយុទ្ធ។ “បន្ទាប់ពីការជាប់ពាក់ព័ន្ធរបស់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ជេ. ត្រាំ ប្រទេសទាំងពីរបានឈានដល់ការឈប់បាញ់ និងសន្តិភាព… ខ្ញុំមានមោទនភាពដែលជាប្រធានសន្តិភាព!” លោក ត្រាំ បាននិយាយនៅលើ Truth Social បន្ទាប់ពីភាគីទាំងពីរបានយល់ព្រមឈប់បាញ់នៅថ្ងៃទី ២៨ ខែកក្កដា។
ប៉ុន្តែភាពជាប់លាប់នៃសន្តិភាពនោះមិនទាន់ប្រាកដប្រជានោះទេ។ កងកម្លាំងថៃ និងកម្ពុជាបានផ្ទុះអាវុធដោយសង្ខេបកាលពីខែមុន ហើយការបដិសេធរបស់ថៃក្នុងការបើកច្រកព្រំដែនឡើងវិញបង្ហាញពីកម្រិតនៃការខ្វះទំនុកចិត្តដែលនៅតែបន្តរវាងប្រទេសទាំងពីរ។
ស្ថានទូតថៃ និងកម្ពុជាមិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណើសុំការអត្ថាធិប្បាយទេ។
“ជនជាតិម៉ាឡេស៊ីហាក់ដូចជាគិតថា លោក ត្រាំ នឹងនៅតែចូលរួមប្រសិនបើពួកគេអាចបញ្ចប់កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក-ម៉ាឡេស៊ី ទោះបីជាមិនមានផ្នែកកម្ពុជា-ថៃក៏ដោយ” នេះជាការលើកឡើងរបស់ប្រភពមួយក្នុងចំណោមប្រភពទាំងបីដែលស៊ើបដឹងពីស្ថានភាព។ “ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកនៅសេតវិមាននៅតែនិយាយថា ម៉ាឡេស៊ីនៅតែ ‘មិនទាន់ច្បាស់’ ទាំងនៅលើគម្រោងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម និងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពដែលនៅតែទន់ខ្សោយ”។
ប្រែសម្រួលដោយ៖ សយ រិទ្ធី/ភ្នំពេញ/ដើមអម្ពិល
