វ៉ាស៊ីនតោន៖ សេដ្ឋវិទូអាមេរិកដ៏ល្បីល្បាញមួយរូបបានលើកឡើងថា ការចូលរបស់ចិន ចូលទៅក្នុងអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO) កាលពីពីរទសវត្សរ៍មុន គឺជា “ការជំរុញយ៉ាងខ្លាំងដល់សកលភាវូបនីយកម្ម” ដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ទាំងប្រទេសចិន និងពិភពលោក។
លោក Jeffrey Sachs នាយកមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយនិរន្តរភាពនៃសាកលវិទ្យាល័យ Columbia បានប្រាប់ស៊ីនហួ ក្នុងបទសម្ភាសន៍ថ្មីៗនេះថា “ប្រសិនបើគ្មានសមាជិកភាពរបស់ប្រទេសចិន នៅក្នុង WTO នោះ កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការធ្វើសមាហរណកម្មជាច្រើននឹងមិនកើតឡើងនោះទេ។
លោក Sachs បានលើកឡើងថា លោកជឿជាក់លើសកលភាវូបនីយកម្ម “ពីព្រោះយើងពិតជាមានអត្ថប្រយោជន៍នៃការចែករំលែកចំណេះដឹងគ្នាទៅវិញទៅមក នៃការធ្វើដំណើរ និងទេសចរណ៍ វប្បធម៌ផ្សេងៗគ្នា ចំណេះដឹងខុសៗគ្នា វិធីនៃការច្នៃប្រឌិតខុសៗគ្នា”។
លោកបានកត់សម្គាល់ថា ប្រទេសចិន បានអភិវឌ្ឍជាតួអង្គសំខាន់មួយក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ ដោយក្លាយជា “ដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏សំខាន់ សម្រាប់ពិភពលោកឥឡូវនេះ” ដែលមិនត្រឹមតែជា “សមិទ្ធិផលដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់មួយ” ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ជា “អត្ថប្រយោជន៍ដ៏ធំសម្រាប់ពិភពលោក” ផងដែរ។
ក្នុងរយៈពេល ២០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ចំណាត់ថ្នាក់ពាណិជ្ជកម្មទំនិញជាសកលរបស់ប្រទេសចិន បានកើនឡើងពីលេខ ៦ ដល់លេខ ១ ខណៈពេលដែលពាណិជ្ជកម្មសេវាកម្មរបស់ខ្លួនបានកើនឡើងពីលេខ ១១ ដល់លេខ ២ ។
ដោយហៅកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងប្រកបដោយនិរន្តរភាពរបស់ប្រទេសចិនក្នុងការអភិវឌ្ឍទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសដទៃទៀតថាជា “យុទ្ធសាស្ត្រដ៏ល្អ” Sachs បានលើកឡើងថា សេដ្ឋកិច្ចធំទីពីររបស់ពិភពលោកត្រូវបានផ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យ “បន្តបង្កើនពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួនជាមួយផ្នែកផ្សេងទៀតនៃពិភពលោក” ដោយបន្ថែមថាប្រទេសចិន “អាចដើរតួយ៉ាងធំធេង។ តួនាទីវិជ្ជមាន” ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងតំបន់ ដូចជាអាស៊ីអាគ្នេយ៍ អាស៊ីកណ្តាល និងអាហ្វ្រិក។
លោកបានកត់សម្គាល់ថា ការផ្លាស់ប្តូរដូចជាគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ការជួយដល់ការអភិវឌ្ឍផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុនៅកន្លែងផ្សេងទៀត ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងការកសាងសេដ្ឋកិច្ចដែលនៅតែយឺតយ៉ាវ ដែលក្នុងរយៈពេលយូរគឺ “ផ្តល់ផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក”៕
ដោយ ឈូក បូរ៉ា
