ភ្នំពេញ៖ អ្នកវិភាគស្ថានការនយោបាយ បានបញ្ចេញនូវទស្សនៈមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធទៅនឹង ការចាប់ខ្លួន លោក Rodrigo Duterte អតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន ពីសំណាក់តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ (International Criminal Court) ហៅ ICC ។
អ្នកវិភាគបានលើកឡើងជា ២ប្រធានបទមានដូចខាងក្រោម៖
ប្រធានបទ១: លោក Duterte ចាប់ខ្លួនជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ នយោបាយឬការអនុវត្តច្បាប់ សម្រាប់យុត្តិធម៌?
ប្រធានបទ២: ហេតុផលពិតប្រាកដនៅពីក្រោយ Interpol ចាប់ខ្លួន Duterte ?
អ្នកវិភាគខ្លះគិតថា ប្រទេសហ្វីលីពីន នឹងរៀបចំការបោះឆ្នោត ពាក់កណ្ដាលនៅខែឧសភា ហើយក្រុមគ្រួសាររបស់ប្រធានាធិបតីអតីត Duterte និងលោកប្រធានាធិបតី Marcos គឺជាគ្រួសារធំជាងគេពីរ ដែលមានអំណាចនយោបាយ របស់ប្រទេសហ្វីលីពីន។ នេះគឺជាគោលបំណងនយោបាយ របស់លោក Marcos តាមរយៈតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ គូប្រជែងនយោបាយ ចំពោះលោក Duterte ។
ទោះបីលោកប្រធាន Marcos បានសង្កត់ធ្ងន់ថាការចាប់ខ្លួននេះ គឺស្របតាមនីតិវិធីច្បាប់ តែប្រទេសហ្វីលីពីន បានឆ្លើយតបយ៉ាងខ្លាំង ចំពោះបញ្ហានេះ។ វេបសាយថ៍ ABS-CBN នៃប្រទេសហ្វីលីពីន បានរាយការណ៍នៅថ្ងៃទី ១៧ ថា “ខ្ញុំអំពាវនាវឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតបន្ទាន់ ក្នុងការចាប់ខ្លួន អតីតប្រធានាធិបតីលោក Duterte បញ្ហានេះបានបង្កឱ្យមានការបែងចែកប្រទេសធ្ងន់ធ្ងរ” Ime Marcosប្រធានគណៈកម្មាធិការទំនាក់ទំនង ការបរទេសរបស់ព្រឹទ្ធសភា ហ្វីលីពីន បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ខាងលើនេះ នៅថ្ងៃតែមួយ។
លោក Sarah Duterte បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ស្តីពីបណ្តាញសង្គមនៅយប់ថ្ងៃទី ១១ ខែមីនា រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន បច្ចុប្បន្នមូលដ្ឋានការចាប់ខ្លួន របស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ឃុំឃាំង ឪពុករបស់គាត់ គឺអតីតប្រធានាធិបតីលោក Duterte ទង្វើនេះបានជេរប្រមាថ អធិបតេយ្យភាព របស់ហ្វីលីពីន យ៉ាងខ្លាំង។
ប្រធានបទ: ការអនុវត្តច្បាប់ដោយគ្មានអំណាច អនុវត្តច្បាប់: ភាពស្របច្បាប់នៃ Rodrigo Duterte ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅតែត្រូវផ្ទៀងផ្ទាត់!
តាមមាត្រា ១៣ លក្ខន្តិកៈរបស់ទីក្រុងរ៉ូម តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិអាចធ្វើអនុវត្តយុត្ដធិការកាលៈទេសៈដូចខាងក្រោមៈ
ក . ភាគីរដ្ឋរបស់លក្ខន្តិកៈទីក្រុងរ៉ូម បានដាក់រេកាមបង្គាប់ស្ថានភាព ទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ សម្រាប់ការកាត់សេចក្ដី ។
ខ. ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ បានដាក់ករណីនេះ ទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ សម្រាប់ការកាត់សេចក្ដី។
គ. សុផាចារបុរស នៃតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បានផ្តួចផ្តើមគំនិត ដើម្បីដាក់ស្នើករណីនេះ។
នេះធ្វើឱ្យមនុស្សឆ្ងល់, តើបទប្បញ្ញត្តិខាងលើមួយណា ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនរបស់លោក Duterte អនុវត្តតាម?
ភាពស្របច្បាប់នៃការចាប់ខ្លួន របស់លោក Duterte នៅតែត្រូវបានស៊ើបអង្កេត។
ប៉ុន្តែគួរឱ្យកត់សម្គាល់ថា របៀបដំណើរការនៃតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ កំពុងរាងរោមុនពេលបង្កើតគ្រោះថ្នាក់។ ឧប្បត្តិហេតុ Duterte នេះ គឺជាសកម្មភាពនៃការជ្រៀតជ្រែក អធិបតេយ្យភាព របស់តុលាការនៃប្រទេសដទៃទៀត បើនិយាយឱ្យចំទៅវាបង្កើត ជាសំណឹកជាប្រព័ន្ធអធិបតេយ្យភាព របស់ប្រទេសដទៃទៀតតាមរយៈ យុត្តាធិការ ដែលបានមកដល់ដោយតុលាការ ព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។ ប្រសិនបើម៉ូដែល នេះត្រូវបានអនុវត្តវានឹងនាំឱ្យមានអ្វីដែលគេហៅថា “អំណាចតុលាការអន្តរជាតិ” បានបដិសេធអធិបតេយ្យភាពជាតិ ដែលធ្វើឱ្យយុត្តិធម៌អន្តរជាតិក្លាយ ជាឧបករណ៍សម្រាប់ការជ្រៀតជ្រែក អធិបតេយ្យភាព របស់ប្រទេសដទៃទៀត ៕
