បរទេស៖ (អត្ថបទរំលឹកព្រឹត្តិការណ៍) ប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ របស់តំបន់គ្រីមៀ លោក Vladimir Konstantinov បានប្រកាសកាលពីថ្ងៃពុធទី ១០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២១ ថា ស្ថាប័ននេះគ្រោងនឹងនាំយក “បណ្តឹងប្រឆាំងនឹងអ៊ុយក្រែន ដោយសារតែការខាតបង់ ដែលបង្កឡើងដល់ឧបទ្វីប ដោយការរាំងស្ទះទឹក។
បើតាមវែបសាយ របស់អង្គការសន្តិភាពពិភពលោក បានឱ្យដឹងកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២១ ថា ចាប់តាំងពីខែមេសា ឆ្នាំ ២០១៤ មិនយូរប៉ុន្មានបន្ទាប់ពីការបញ្ចូលឧបទ្វីបគ្រីមៀរបស់រុស្ស៊ី រដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែន បានបិទលំហូរទឹកពីទន្លេ Dnieper ភាគខាងត្បូង កាត់តាមប្រឡាយ Crimean ខាងជើង ហើយបានប្រកាសថា ខ្លួននឹងមិនបន្តរហូតដល់ការកាន់កាប់ត្រូវបានបញ្ចប់។ មុនឆ្នាំ ២០១៤ ប្រឡាយបានផ្គត់ផ្គង់ទឹកប្រហែល ៨៥ ភាគរយនៃគ្រីមៀ។ ៧ឆ្នាំក្រោយមក ផលប៉ះពាល់ជាបន្តបន្ទាប់ នៃការស្ទះផ្លូវទឹក និងការថយចុះនៃទឹកភ្លៀង បានបណ្តាលឱ្យមានការបែងចែកទឹក នៅទូទាំងតំបន់ធំៗនៃឧបទ្វីប រួមទាំងទីក្រុងធំទីពីររបស់ខ្លួនគឺ Simferopol ដែលជាកន្លែងទឹកមានប្រើប្រាស់ត្រឹមតែ ៦ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ។ លោក Konstantinov មានបំណងបង្ហាញភស្តុតាងនៃការខូចខាតដែលបង្កឡើងដល់បរិស្ថានវិទ្យា កសិកម្ម សហគ្រាស និងសុខភាពសាធារណៈរបស់តំបន់នៅក្នុងតុលាការអន្តរជាតិ ជាលើកដំបូងដែលជំហានបែបនេះត្រូវបានស្នើឡើង។
ប្រតិកម្ម ចំពោះសេចក្តីប្រកាស របស់លោក Konstantinov ទាំងពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល បង្ហាញពីភាពស្មុគស្មាញ និងកម្រិតនៃអារម្មណ៍ ដែលបច្ចុប្បន្នមិនច្បាស់លាស់ ចំពោះដំណោះស្រាយ ដែលមានសក្តានុពល។ លោក Alexander Lukashevich លេខាធិការអចិន្ត្រៃយ៍ របស់រុស្ស៊ីនៅអង្គការ ដើម្បីសន្តិភាព និងសហប្រតិបត្តិការនៅតំបន់អឺរ៉ុប (OSCE) ថ្មីៗនេះបានហៅសកម្មភាពរបស់អ៊ុយក្រែនថា ជា “ការប៉ុនប៉ងដើម្បីប្រល័យពូជសាសន៍” ហើយបានដកស្រង់សេចក្តីសម្រេចរបស់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ២០១០ ដែលថាសិទ្ធិទទួលបានទឹកគឺជា “តម្រូវការជាមុនសម្រាប់ការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងទៀត” ។ ក្រុមការពារសិទ្ធិមនុស្ស Kharkiv ដែលជាក្រុមចាស់ជាងគេមួយនៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន បានឆ្លើយតបថា យោងតាមអនុសញ្ញាទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសរុស្ស៊ីមានទំនួលខុសត្រូវ ទាំងស្រុងចំពោះតម្រូវ ការមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាជន ដែលជាអំណាចកាន់កាប់។ ប៉ុន្តែចំពេលការប្រជែងគ្នានេះ ដើម្បីទាមទារមូលដ្ឋានសីលធម៌ ដ៏ខ្ពស់បំផុត ភាគីទាំងពីរបង្ហាញភាពត្រឹមត្រូវ ដោយចេតនាលើការបរាជ័យ របស់ខ្លួនក្នុងការផ្តល់ជូន ប្រជាជន Crimean។ ដូចដែលអ្នកសរសេរប្លុក Crimean ដ៏ពេញនិយម RoksolanaToday បានដាក់វានៅលើ Twitter “ចេញមករាប់រយរាប់ពាន់ នេះជាគ្រោះមហន្តរាយផ្នែកមនុស្សធម៌”។
ទោះបីជាទីក្រុងគៀវ មានការព្រួយបារម្ភ ចំពោះសុខុមាលភាព របស់ពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនដែលរស់នៅក្នុង “គ្រីមៀ ដែលកាន់កាប់ជាបណ្តោះអាសន្ន” ក៏ដោយ ក៏វាប្រឈមមុខនឹង បញ្ហាឬសគល់ ដែលទាក់ទងនឹង ការរារាំងរបបយោធា៖ វាមិនអាចទៅរួចទេក្នុងការរឹតបន្តឹងការចូលប្រើប្រាស់ទឹករបស់កងទ័ពរុស្ស៊ីពីទន្ល Dnieper ខណៈពេលដែលវាអាចផ្តល់ការផ្គត់ផ្គង់ដល់ប្រជាជន។ ក្នុងន័យមួយ ការដកទឹកចេញពីឧបទ្វីប គឺជាមធ្យោបាយអហិង្សាដែលអាចធ្វើទៅបានបំផុតរបស់អ៊ុយក្រែនក្នុងការទប់ទល់នឹងការកាន់កាប់ដោយយោធា។ ប៉ុន្តែ ម្យ៉ាងវិញទៀត ទុក្ខលំបាកដែលវាកំពុងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ហាក់បីដូចជារារាំងក្តីសុបិនរបស់ខ្លួន អំពីសមាហរណកម្ម សន្តិភាពក្នុងតំបន់។
ជាងនេះទៅទៀត រុស្ស៊ីត្រូវស្វែងរកដំណោះស្រាយ សមស្របមួយចំពោះវិបត្តិទឹក ហើយការបដិសេធថា របបថ្មីត្រូវតែទទួលខុសត្រូវនឹងបម្រើជំនួស ដើម្បីឱ្យមានភាពស្របច្បាប់។ខណៈពេលដែល កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង របស់ទីក្រុងមូស្គូ រហូតមកដល់ពេលនេះបានបង្ហាញថា គ្មានប្រសិទ្ធភាព បច្ចុប្បន្ននេះវាកំពុងដំណើរការសាងសង់ រោងចក្របន្សាបទឹកសមុទ្រ ដែលនឹងផលិតទឹកសាប ៤០ ០០០ ម៉ែត្រគូបក្នុងមួយថ្ងៃ។
ដូច្នេះ ការប្រកាសរបស់លោក Konstantinov លើការទាមទារផ្លូវច្បាប់អាចនាំឱ្យ មានការចាប់អារម្មណ៍ ពីអន្តរជាតិចំពោះផលប៉ះពាល់ នៃវិបត្តិនេះ ខណៈពេលដែលរុស្ស៊ី បានធូរស្រាល។ ក្រុងគៀវ ប្រហែលជាមិនភ័យខ្លាច វាដោយផ្អែកលើហេតុផល តុលាការទេ ប៉ុន្តែការប៉ុនប៉ងបែបនេះ ដើម្បីទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ ជាសាធារណៈអន្តរជាតិ យ៉ាងល្អិតល្អន់ ចំពោះផលប៉ះពាល់ នៃគ្រោះរាំងស្ងួត ដែលកាន់តែអាក្រក់នេះបានលើកកម្ពស់ក្តីសង្ឃឹមតិចតួចសម្រាប់សន្តិភាព។ ការរាំងស្ទះនៃប្រឡាយ Crimean ខាងជើង មិនអាចបញ្ចប់ការបញ្ចូលរុស្ស៊ី ដោយសន្តិវិធីទេ ពីព្រោះមនោសញ្ចេតនាដ៏ជូរចត់ ដែលវាឆេះនឹងនៅតែមាន ទោះបីជាអ្នកបះបោរទាំងអស់ ចាកចេញក៏ដោយ។ ការកត់ត្រាទុក្ខលំបាកនេះ នៅក្នុងតុលាការអន្តរជាតិ នឹងបន្តកើតមាន និងបង្ហាញជាភស្តុតាងជាក់ស្តែង ការចងចាំបែបនេះ ដោយមិនឈានដល់ដំណោះស្រាយ ផ្លូវច្បាប់ ដែលអំណោយផល ដល់សន្តិភាព។
ការទប់ទឹករបស់ទីក្រុងគៀវ ជាអាវុធការទូត មិនមែនដោយគ្មានគំរូទេ ប្រហែលជាពាក់ព័ន្ធ ច្រើនបំផុតនោះគឺ ការប្រើប្រាស់ប្រេងផ្តាច់មុខរបស់រុស្ស៊ី ដែលប៉ះពាល់ដល់ភូមិសាស្ត្រនយោបាយក្នុងតំបន់។ រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងមូស្គូផ្តល់ការឧបត្ថម្ភធនប្រេង និងឧស្ម័នយ៉ាងច្រើន ដល់រដ្ឋជាក់ស្តែងដូចជា Transnistria ដោយធានាទាំងការរស់រានមានជីវិត និងភាពស្មោះត្រង់របស់ពួកគេចំពោះវិមានក្រឹមឡាំង ខណៈពេលដែលខ្លួនបានកាត់ផ្តាច់ការផ្គត់ផ្គង់ដល់អតិថិជនម្តងម្កាល រួមទាំងអ៊ុយក្រែនក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ។ នៅក្នុងតំបន់ដែលការគ្រប់គ្រងធនធានមានន័យថា អំណាចនយោបាយ និងការចែកចាយធនធាន។ ផ្តល់ភាពស្របច្បាប់ផ្នែកនយោបាយ ជម្លោះប្រឡាយ Crimean ខាងជើង ជារឿយៗត្រូវបានគេមើលយ៉ាងក្រៀមក្រំ នៅក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃផលប៉ះពាល់ ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ របស់វាច្រើនជាងតម្លៃមនុស្ស។
ការសម្រេចចិត្តរបស់ក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋនៃតំបន់ Crimea ក្នុងការប្តឹងទៅអន្តរជាតិប្រឆាំងនឹងអ៊ុយក្រែនដែលស្វែងរកការខូចខាតសម្រាប់ផលប៉ះពាល់នៃ “ការបិទផ្លូវទឹក” ទំនងជាការប៉ុនប៉ងដើម្បីទាក់ទាញការយកចិត្តទុកដាក់ពីអន្តរជាតិច្រើនជាងប្រាក់។ តម្លៃសម្ភារៈដែលកើតចេញពីគ្រោះរាំងស្ងួតកំពុងត្រូវបានបង់ដោយប្រទេសរុស្ស៊ីរួចហើយ ដែលកំពុងវិនិយោគយ៉ាងច្រើននៅក្នុងឧបទ្វីបនេះ ដើម្បីទទួលបានភាពស្របច្បាប់របស់ពួកគេ។ ទោះបីជាជម្លោះនេះសមនឹងទទួលបានការដឹងពីបរទេសកាន់តែច្រើនក្នុងក្តីសង្ឃឹមនៃដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីក៏ដោយ ក៏វាមិនគួរមានហេតុផលបង្កហេតុបែបនេះដែរ។ ដរាបណាភាគីទាំងសងខាងព្យាយាមបង្ហាញអំពីភាពត្រឹមត្រូវនៃការរួមចំណែករបស់ពួកគេចំពោះការដកហូតនៃឧបទ្វីបនេះ ខណៈពេលដែលការស្តីបន្ទោសភាគីម្ខាងទៀត ទាំងគំនិតជាតិនិយមអ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ី កាន់តែរឹងរូសនៅក្នុងគ្រីមៀ។ ជម្លោះលើប្រឡាយទឹក គឺនឹងមិនបញ្ចប់ជម្លោះជុំវិញការបញ្ចូលឧបទ្វីបគ្រីមេ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលជម្លោះបានបញ្ចប់ ការបកស្រាយដ៏ជូរចត់នៃគ្រោះរាំងស្ងួត អាចរារាំងក្តីសង្ឃឹម សម្រាប់សន្តិភាពពិតប្រាកដនៅក្នុងសហគមន៍៕
ប្រែសម្រួលៈ ណៃ តុលា
